Deze mooie, verstandige en vastberaden vrouw was amper zeventien, toen er in 1992 oorlog uitbrak in haar geboortestad Sarajevo. Drie jaar later ontdekte ze tot haar afgrijzen de genocide van Srebrenica. In dat kleine stadje, op tweeënhalf uur rijden van Sarajevo, brachten de Servische troepen, onder leiding van generaal Mladic, moslimmannen en -jongens om. De Hollandse blauwhelmen die de bevolking moesten beschermen, konden niets doen om deze gruweldaad te voorkomen. Meer dan achtduizend mannen van islamitische afkomst werden neergeschoten op 11 juli 1995 en de dagen daarna. Ook nu nog zoeken moslimvrouwen, de dochters en de weduwes van die mannen, naar de beenderen van hun verdwenen geliefden. Er zouden in totaal tienduizend slachtoffers zijn gevallen. Srebrenica ligt in de Republika Srpska, het landsdeel dat door de Bosnische Serviërs wordt bestuurd.
Eerste oorlogsfilm van Jasmila Žbanić
Dit is de vijfde langspeelfilm van Jasmila Žbanić en haar eerste echte oorlogsfilm, met tanks en mannen in legeruniform. Maar eigenlijk vertelt Jasmila ons haar hele leven al over de gevolgen van deze oorlog, vooral voor de vrouwen en hun kinderen. De feministische regisseuse koos ervoor om over de genocide te vertellen door de bril van een vrouwelijke tolk. Aida heet het personage, een vijftigjarige lerares Engels op een middelbare school.
Ze is door de blauwhelmen aangeworven om van Bosnisch naar Engels te vertalen en verblijft in het hoofdkwartier van de Nederlanders. Duizenden vluchtelingen – vrouwen, mannen en kinderen – komen er over de vloer. Aida begrijpt al snel dat de blauwhelmen zullen falen in hun missie, het beschermen van de burgers. Ze stelt alles in het werk om haar man en haar twee zonen te redden. Dit emotioneel zeer beladen drama bespaart ons de bloederige realiteit, maar getuigt wel over de wreedheid, de schanddaden, de lafheid en het nationalisme. In die zin is ‘Quo Vadis, Aida?’ een anti-oorlogspleidooi.
Internationale casting
Jasmila heeft de oorlog in Joegoslavië overleefd en is ervan overtuigd dat wat zich in Srebrenica heeft afgespeeld, ook in Sarajevo had kunnen gebeuren. En ze heeft alle politieke en financiële hindernissen overwonnen om dit filmmonument te realiseren. Haar casting is internationaal, omdat ze zich niets aantrekt van nationaliteiten en totaal geen wraakgevoelens koestert. Zo is haar hoofdactrice, de meesterlijke Jasna Djuricic, van Servische afkomst. Belgen als Johan Heldenberg en Nederlanders als Raymond Thiry spelen de rollen van de blauwhelmen. De meeste figuranten komen uit de streek Mostar, waar de film is gedraaid. Sommige van hen zijn overlevenden van de hel van Srebrenica. Omdat we dit nooit mogen vergeten.
Vond je dit interessant? Lees dan ook: Expo Horst is een ode aan vleselijkheid en al de rest dat we moesten missen, Dit zijn de titels waar wij naar uitkijken op het Filmfestival van Cannes 2021 en 3 x cocktails met rum die je in de stemming brengen voor een feestje.
