Het is wetenschappelijk bewezen: zonlicht en het blauwe deel van het lichtspectrum hebben een invloed op ons humeur. Hoe lager het lichtniveau, hoe depressiever onze moed. Helaas kunnen we niet vermijden dat de dagen korter worden in de herfst en winter. Er is minder natuurlijk licht. Bij sommige mensen kan deze afwezigheid van dit licht een seizoensgebonden depressie (of winterdepressie) veroorzaken.
Unsplash
Hoe beïnvloedt licht onze hersenen?
Op een heldere zomerdag kan de lichtintensiteit oplopen tot 100.000 lux (eenheid van verlichting). In de winter loopt dat maar op tot 500 lux, zelfs in een goed verlichte kamer. Deze verschillen in lichtintensiteit hebben een direct effect op de hersenen.
Wanneer onze ogen licht opnemen, wordt er een zenuwboodschap via het netvlies doorgegeven aan de epifyse: een klier die zich op ooghoogte bevindt en die bekend staat als het “derde oog”. Het licht dat de klier bereikt, vertraagt de productie, van melatonine, het slaaphormoon. Dit verbetert onze alertheid en maakt het makkelijker om wakker te worden.
Is het nodig om vitamine D-supplementen te nemen in de winter?
Sommige studies tonen aan dat licht de afscheiding van andere chemische stoffen in de hersenen verhoogt, zoals serotonine en dopamine. Deze geven ons energie en zijn verantwoordelijk voor een gevoel van welzijn en euforie, vandaar hun antidepressieve en eetlustregulerendere werking. Het slikken van vitamine D voordat de echte winter begint, lijkt de depressieve symptomen tegen te gaan. Toch zijn de meningen flink verdeeld als het gaat over vitamine D-supplementen nemen. Het zomaar op eigen houtje doen, wordt alleszins niet aangeraden. Zeker geen hoge dosissen. Vitamine D is immers vetoplosbaar, wat wil zeggen dat een teveel eraan zich in je vetweefsel nestelt wat schadelijk kan zijn. Vitamine C is bijvoorbeeld wateroplosbaar, een teveel eraan plas je gewoon uit. Dat verschil is belangrijk om te begrijpen.
“Idealiter zouden we elke dag een erg lage dosis slikken, van november tot april, in plaats van hoge dosissen te slikken. Alleen zijn er in Europa geen van zulke microdosissen op de markt”, betreurt bioloog Souberbielle. Raadpleeg daarom eerst een arts en laat een bloedopname uitvoeren voor je in het wilde weg begint te slikken. Voor oude mensen en jonge kinderen met een groot tekort is het namelijk wel degelijk belangrijk om daar iets aan te doen. Al stellen alle artsen dat dit vooral op een gecontroleerde manier moet gebeuren.
Lees ook: Ontdek hier alles dat je wil weten over Vitamine D-supplementen.
Unsplash
Wat zijn de symptomen van een winterdepressie?
Iedereen kan een winterblues voelen. Daarom is het belangrijk de symptomen te herkennen:
- Een aanhoudende vermoeidheid tijdens de koudere periode (van oktober tot het weer warmer wordt).
- Een verlangen om te overwinteren. Je wilt niets anders dan in je bed blijven en zo weinig mogelijk sociaal contact.
- Geen interesse in iets dat vroeger wel plezier gaf.
- Een verminderde nood aan affectie.
- Een aanzienlijke toename van de eetlust met vooral zin in ongezonde dingen zoals chocolade, sausgerechten … Kortom, een dieet uitsluitend gebaseerd op comfort food.
Lichttherapie
De beste manier om al deze symptomen van een winterdepressie tegen te gaan is lichttherapie. De resultaten kunnen verbluffend zijn: “Ik volgde een 32-jarige patiënt die de slechte gewoonte had om met de kippen in slaap te vallen en op te staan met het kraaien van de haan. Ze had geen sociaal leven meer”, zegt professor Robert Poirrier van de afdeling neurologie aan het Academisch Ziekenhuis van Luik. “Een behandeling met lichttherapie maakte het mogelijk haar dagelijkse cyclus te verlengen en haar terug in form te krijgen.”
Lees ook: Telewerken terug verplicht: dit is de perfecte zithouding volgens een osteopate
Lichttherapie zorgt voor een blootstelling aan wit licht. Dat licht bootst de zon na en filtert UV- en infraroodstralen. Het is een behandeling die aanbevolen wordt door slaapspecialisten, neurologen, psychiaters, psychologen en beoefenaars van alternatieve geneeswijzen. Er zijn ook vele apparaten en lampen voor lichttherapie verkrijgbaar in de winkels.
Tijdens een sessie, bij voorkeur ’s morgens, gaat de patiënt direct voor een lamp staan of er wordt een speciale bril opgezet. Het is belangrijk dat de ogen zich in het lichtveld bevinden, maar direct in de lichtbron staren hoeft ook niet. Tijdens de lichttherapie kan je andere dingen doen, zoals lezen of naar TV kijken.
Voorzichtig gebruik
Wees voorzichtig. Er zijn nog enkele voorwaarden gebonden aan lichttherapie. Lichttherapie is niet aangeraden bij oogziektes (retinopathie, cataract, enz.) of bij bipolaire stoornissen. Pas ook op voor behandelingen die de gevoeligheid voor licht verhogen (antibiotica, lithium). In dat geval is het beter een arts te raadplegen voordat je de lichttherapie onderneemt.
Merken zoals Beurer en Philips verkopen lichtlampen.
Als je vergeet de lamp uit te doen of de bril afzet, kan het zijn dat er een geïrriteerd gevoel of hoofdpijn achterblijft. Dat is normaal. De apparaten zijn niet gevaarlijk, mits zij getest en goedgekeurd zijn. Er moet een gecertifieerd etiket op de producten staan.
“Pas op voor de modellen die geen medische goedkeuring hebben. Ze zijn misschien goedkoper, maar medisch niet goed voor de consument”, waarschuwt Marianne Karbassi, communicatiemedewerker bij Kiria. Deze namaakversies stralen niet altijd het juiste aantal lux uit, zijn soms gevaarlijk (geen UV of infraroodfilters) en gaan veel minder lang mee dan een echte lichttherapielamp. Kortom, het is beter om een apparaat in een apotheek of gespecialiseerde winkel te kopen.
Effectieve kuur
Bij seizoensdepressies wordt aanbevolen eind augustus of begin september te starten met de behandeling en een maand elke ochtend een half uur te belichten. In het begin is regelmaat erg belangrijk. Het is mogelijk om vanaf de eerste week al positieve effecten te voelen.
Als er na twee weken geen verbetering is, slaagt de behandeling niet aan. Dat gebeurt in 20% van de gevallen. Bij de terugkeer van de winterdepressie, kan je overwegen de sessies te herhalen. Meer gespreid, op jouw eigen tempo. Hoe meer de lichtintensiteit tijdens de sessie verhoogd wordt, hoe korter de belichtingstijd. Bij 10.000 lux is een half uur lichttherapie voldoende. Bij 2.500 lux is twee uur aangeraden.
Lees ook: Onze tips voor het voorkomen en verwijderen van mee-eters
