Meer dan de helft van de millennials is overprikkeld door veelvuldig gebruik van sociale media. Een mix van negativiteit, sociale incapabiliteit en maatschappelijke validatie liggen hiervoor aan de basis. En niet enkel jongvolwassenen komen hiermee in aanraking, ook Gen Z, Gen X of Boomers kunnen hier vatbaar voor zijn. Om het fenomeen van overprikkelbaarheid en social media fatigue meer tot in detail te benaderen, lieten we Sofie Verhalle, digital strategist, aan het woord.
Notificaties zijn een afleidingsmanoeuvre
Via sociale media kunnen we met eender welke persoon een connectie aangaan, of je die persoon nu kent of niet. Denk maar aan de honderden volgers die je virtueel hebt of die jij volgt. Een hoeveelheid aan “vrienden” die niet in lijn liggen met de realiteit, maar wat door sociale media wel mogelijk werd. Het nadeel hieraan is dat véél volgers, véél prikkels betekenen. “Als ik 2000 mensen volg op Twitter en die zijn allemaal heel actief, dan krijg ik veel meer prikkels. Die prikkels worden versterkt door de technologie van algoritmes, die je laten zien wat je wilt zien. Technieken zoals clickbait en notificaties spelen daar handig op in”, aldus Sofie Verhalle. Doorheen de dag is er geen moment van rust meer aangezien je de notificaties overal mee naartoe neemt via je telefoon, smartwatch, je auto etc. Iedere keer dat je een melding hoort of ziet, ben je afgeleid en verlies je je concentratie.
De sociale media paradox
Zodra je iets post, ben je benieuwd naar de reacties. De reden hiervoor is dat mensen op zoek zijn naar een soort van validatie en bevredigend gevoel. “Je gaat refreshen en kijken of je foto of berichtje het wel goed gedaan heeft. Je koppelt hier een gevoel aan. Iedere keer je een like ontvangt, komt er een klein stootje aan endorfines vrij wat tegelijkertijd zorgt voor validatie.” Die drang om je telefoon meerdere malen per dag vast te nemen, merk je op alle mogelijke momenten van de dag: in de auto, in de wachtzaal, in de winkel, overal. Ondanks de nood aan bevestiging, is er ook een grote keerzijde aan dit verhaal. Prikkels leiden af en verkorten de aandachtspanne. Daarnaast is het gebruik van sociale mediaplatformen zodanig ingebed waardoor je er afhankelijk van wordt.
Unsplash
“Het nadeel is dat je het idee krijgt dat die platformen het goed met ons voorhebben, maar dat is helemaal niet waar. Platformen zoals Facebook hebben er alle belang bij dat je je notificaties laat aanstaan, zodat je er zoveel mogelijk naartoe komt. Je voelt hierdoor de druk om de hele tijd aanwezig te zijn, waardoor je als gebruiker eigenlijk verkocht wordt aan een merk of bedrijf”, aldus Sofie Verhalle.
Sociale media geeft je een slecht gevoel
Er zijn verschillende redenen op te noemen die verklaren waarom sociale media je nét geen goed gevoel geven. “We worden overspoeld door negativiteit, wat versterkt wordt door algoritmes en clickbait. Schreeuwerige en ongenuanceerde titels worden meer aangeklikt en de technologie versterkt dit. Zonder dat je extreem naar die zaken op zoek moet gaan, leidt het algoritme je naar extremere content. Dat vernauwt je denken en geeft je een slecht gevoel.” Een tweede reden is het feit dat we sociaal gezien nog niet geleerd hebben hoe we met al deze prikkels en boodschappen moeten omgaan. “We moeten ons verhelpen met smileys, maar je kan nog niet goed inschatten hoe mensen iets opnemen. Het is een slimme zet van de sociale media platformen, aangezien dit een manier van antwoorden is, maar ons gevoel is hierin nog niet mee geëvolueerd. We blijven onzeker over wat iemand exact bedoelt, omdat we geen gezicht zien of geen intonatie horen.”
Lees ook: Wat als je op vakantie het werk niet kan loslaten
Je hoort hier niet thuis
Soms heb je gewoonweg geen tijd om meteen te antwoorden, waardoor de andere twijfelt aan zijn of haar antwoord. “We hebben geen tijd meer om gesprekken op te starten of ze goed af te sluiten, waardoor je in die suspension blijft hangen.” Tot slot speelt ook het maatschappelijke hier een rol. Sociale mediaplatformen laten in grote mate zien wat de norm is, of wat door velen als norm beschouwd wordt. Mensen die niet voldoen aan het stereotype qua gewicht, huidskleur, lichaamscapaciteiten, religie, seksuele oriëntatie, etc. vallen hierdoor al snel uit de boot. “Sociale media zijn hiervan niet de oorzaak, maar ze versterken dat beeld enorm. Als je twee uur naar TikTok-filmpjes kijkt en je ziet jezelf nergens terug dan voel je je niet thuis. Hierdoor is de opkomst van tegenbewegingen zo groot.” Die tegenbewegingen kunnen dan opnieuw voor een positief gevoel zorgen als je op zoek bent naar mensen die gelijkend zijn aan jouw identiteit. Het kan een wereld van verwondering zijn eens je vindt wat je zoekt, maar dan moet je bewust aan het zoeken zijn.
Bewust zijn als oplossing
Reflecteer je eigen online gebruik. “Het bewust zijn, is een eerste stap. Bewust zijn van je eigen gedrag, hoelang je erop zit, hoe je je daarbij voelt, wat het met je doet, hoe je je voelt als je even afstand doet ervan, of je je angstig of verslaafd voelt? In de plaats van als reflex je telefoon te nemen, kan je dat beter doorbreken door een andere gewoonte in te bouwen. Een boek nemen, gaan sporten of door eens te wandelen bijvoorbeeld. Urenlang scrollen helpt je niet verder. Voor een platform is jouw aanwezigheid super, maar zij hebben het niet goed met je voor. Uiteraard hoef je sociale media niet te verbannen uit je leven, maar focussen op je ‘echte’ vrienden die erop aanwezig zijn, deze kanaliseren en de ruis errond weghalen, kan helpen.”
Naargelang je leeftijd, je persoonlijkheid en je interesses kan het gebruik van sociale media een andere uitkomst voor je hebben. Je kan het vergelijken met een recept, dat bij de ene persoon beter in de smaak valt dan bij de andere. Voor sommigen is meer kruiding beter, terwijl anderen liever geen kruiding verkiezen. Je consumeert het naargelang je het zelf goed vindt. Dat geldt ook voor sociale media.
Lees meer Marie Claire op: Oceaantherapie: of hoe de kracht van de zee ons welzijn verbetert; Hallo meer vrijheid! 5 tips om niet overprikkeld te raken.
