De opwarming van de aarde is “ondubbelzinnig” een gevolg van de menselijke activiteit. Dat is maandag de conclusie van het IPCC, het wetenschappelijk klimaatpanel van de Verenigde Naties (VN), in zijn zesde rapport over de klimaatverandering. Volgens de wetenschappers is de gemiddelde temperatuur op aarde in de loop van het decennium 2011-2020 gestegen met 1,09°C. Alleszins in vergelijking met het pre-industriële tijdperk (1850-1900). Het Klimaatakkoord van Parijs had als doelstelling om de opwarming onder de 2°C te houden. En indien mogelijk op 1,5°C.
Lees ook: 5 makkelijke manieren om de oceanen te beschermen.
De term “ondubbelzinnig” is een belangrijke verschuiving ten opzichte van de vorige evaluatieronde. “In 2013 onderstreepte het IPCC-rapport dat de menselijke invloed op de klimaatopwarming ‘zeer waarschijnlijk’ was”, benadrukt klimatoloog en Belgisch vertegenwoordiger bij het IPCC Jean-Pascal van Ypersele (UCLouvain). “Nu zijn de dingen zo duidelijk dat we ons niet meer druk maken om waarschijnlijkheden. Dit is een historische ontwikkeling.”
Bosbranden in Griekenland. Foto: Getty Images
Alarmerend klimaatrapport
De afgelopen decennia neemt de uitstoot van broeikasgassen, met CO2 op kop, toe. Wat leidt tot een alsmaar hogere concentratie in de atmosfeer. De CO2-concentratie staat op het hoogste niveau in minstens twee miljoen jaar en dat van methaan- en stikstofoxide in minstens 800.000 jaar. Die toegenomen concentraties dragen “waarschijnlijk” bij aan een opwarming van 1 à 2°C. Terwijl andere menselijke factoren, hoofdzakelijk aerosolen, tegelijkertijd bijgedragen tot een geschatte afkoeling tussen 0 en 1°C. De invloed van de zon en vulkanologische activiteit wordt in het rapport geschat op amper -0,1 tot +0,1°C.
Lees ook: Dit kan je zelf doen om een klein maar impactvol verschil te maken voor het klimaat.
“De menselijke activiteit heeft het klimaat doen opwarmen tot het hoogste niveau in minstens 2.000 jaar”, klinkt het in het rapport. De uitstoot van broeikasgassen en de klimaatopwarming leiden tot de verzuring van de oceanen, smeltende gletsjers en zee-ijs, een stijging van de gemiddelde zeespiegel (+0,2 meter tussen 1911 en 2018), meer extreme weersomstandigheden, zoals hittegolven, cyclonen en droogtes, en een gemiddelde toename van de neerslag.
Pepinster na de overstromingen. Foto: Getty Images
“Het nieuwe rapport bevestigt eerdere diagnoses”
De publicatie van het eerste deel van het zesde evaluatierapport komt op een moment dat delen van Europa, waaronder België, te maken krijgen met dramatische overstromingen. Andere delen van het Oude Continent krijgen te maken met afschuwelijke bosbranden.
“Het nieuwe IPCC-rapport bevestigt met nog meer zekerheid de diagnose van de klimatologen”, benadrukt van Ypersele. “Het bevestigt eerdere diagnoses: de koorts is aanwezig, vele organen zijn aangetast en de achteruitgang van de gezondheid van de patiënt zal versnellen als hij er niet in slaagt zich van zijn koolstofverslaving te bevrijden.”
Snel ingrijpen
De Belgische klimatoloog hamert er op dat beleidsmakers het rapport grondig bestuderen. Want “extreme omstandigheden, zoals die die België de afgelopen weken, zullen nog krachtiger worden als de uitstoot van de broeikasgassen niet snel en fel vermindert. Een deel van de veranderingen is jammer genoeg onvermijdelijk. We zouden ons beter tegen deze schokken moeten wapenen en tegelijkertijd onze uitstoot moeten verminderen.”
Lees ook: Steeds meer vrouwen willen geen kinderen vanwege het klimaat: “mijn keuze is allesbehalve een gril”
De vertegenwoordigers van de 195 leden van het IPCC hebben de ‘Summary for Policymakers’ van het rapport goedgekeurd. Binnenkort volgen nog twee bijkomende rapporten. Eén over de impact van de klimaatveranderingen, aanpassingen en kwetsbaarheden (februari 2022). En één over de verzachting van de klimaatverandering (maart 2022) voor het syntheserapport er komt in september 2022.
