Een interview dat met een schaterlach begint, is altijd een goed voorteken. Het is een olijk duo, Felix & Charlotte. In de zitkamer van hun huis in Gent ben ik via Zoom te gast. Als plots een ongewenste boodschap met een biep op zijn telefoon verschijnt, zegt Felix: “Een technisch probleem? Er zijn geen technische problemen!” Tegenover me zit dan ook de filmmaker van De helaasheid der dingen, The Broken Circle Breakdown, Belgica, Beautiful Boy en zijn laatste film, De acht bergen. Met andere woorden: iemand die perfect geleerd heeft hoe hij technische problemen kan oplossen.
De acht bergen is eerst en vooral een roman van de Italiaanse schrijver Paolo Cognetti die in 2017 bekroond werd met de Prix Médicis étranger voor een boek uit het buitenland. Wat trok je zo aan in het boek dat je besloot het te verfilmen?
FELIX VAN GROENINGEN: “Ik had het boek thuis al liggen en ik was geraakt door de thema’s, items die ik al in eerdere films aan bod liet komen. Het thema van de vader, van vriendschap, de bijzonder pure en eenvoudige personages. Ze praten niet veel, maar stellen zichzelf belangrijke vragen. Het verhaal raakte me diep.”
En als je ontroerd bent, huil je dan?
FELIX: “Veel.”
Dus jij bent een man die huilt.
FELIX: “Ja, eigenlijk zijn emoties een middel. Als ik op de set ben en een scène raakt me, dan weet ik dat het goed is.”
Vergde de verfilming veel werk?
CHARLOTTE VANDERMEERSCH: “Het was een enorme klus, maar niet de zwaarste , want het boek is een waar geschenk. We vonden het hart van dit boek heel mooi en we wilden het niet veranderen. Schrijver Paolo Cognetti was er voor ons, elke keer als we hem nodig hadden. Samen met ons herwerkte hij de dialogen. Om deze film te kunnen maken, hebben we Italiaans geleerd. En toen we met het filmen van start gingen, waren we klaar. De jongetjes die je in het eerste deel van de film ziet, spreken enkel Italiaans. Hen regisseren moesten we in hun taal doen.”
Hoelang hebben jullie erover gedaan om Italiaans te leren?
CHARLOTTE: “Acht maanden.”
FELIX: “In de Italiaanse bergen spreken veel mensen Frans als tweede taal en binnen het technische team spraken er veel een tweede taal zoals Engels.”
Het grootste deel van de film hebben jullie in de Italiaanse Alpen gedraaid. Dat was de eerste keer voor jullie.
FELIX: “We wisten dat we flexibel moesten zijn.”
CHARLOTTE: “We moesten fysiek in vorm zijn.”
FELIX: “Het trok me enorm aan om in de bergen te filmen. Ik kreeg er heel veel energie van. Voor het team was het heel belangrijk om te begrijpen dat de maker enorm veel zin had om die film daar te realiseren.”
CHARLOTTE: “Felix heeft iedereen opgetrokken.”
Het is jullie eerste verfilming samen. Hoe hebben jullie de taken verdeeld?
FELIX: “Dat gebeurde heel organisch. Charlotte, die goed Italiaans spreekt, heeft zich veel met de acteurs, allemaal Italianen, beziggehouden. Ik concentreerde me op het technische en visuele werk.”
CHARLOTTE: “Ik legde me toe op de dialogen. En wat ik goed vond bij het maken van deze film is dat we twee paar ogen en twee paar oren hadden. We hebben chronologisch en volgens het ritme van de seizoenen gefilmd.”
De drie Belgische films die in Cannes in de prijzen zijn gevallen, waaronder jullie film, gaan over vriendschap. Dat is betekenisvol.
FELIX: “Dat klopt. Wat me opvalt, is dat er ook in die andere films, die van de gebroeders Dardenne in hun Tori en Lokita evenals in de film van Lukas Dhont met zijn Close enorm veel tederheid te vinden is.”
CHARLOTTE: “Eigenlijk vertellen de drie films: ‘Vriendschap, dat is liefde’. Men spreekt er over liefde maar niet op stereotype of klassieke wijze zoals de liefde bij een heteroseksueel koppel. Maar waarom juist dit thema op de voorgrond treedt, dat is me een raadsel.”
FELIX: “Het verhaal in onze film speelt zich af over drie decennia en we zien er de vier seizoenen van vriendschap. En het laat zien hoe vriendschap een plaats kan krijgen, zowel in het leven van deze twee mannen als in een koppel.”
CHARLOTTE: “Je vormt geen gezin met een vriend. Dat betekent dat op een bepaald moment, de keuze om een gezin te stichten tot een scheiding van de vrienden leidt. En dan voel je de pijn van deze scheiding en dit afscheid. Natuurlijk zie je hier en daar vrienden die samenwonen. Maar over het algemeen ligt de nadruk op het gezin. Ik vind dat je je vrienden soms niet zo vaak ziet als je zou willen. Maar als je ze dan weer ziet, zelfs twee jaar later, dan is het alsof het gisteren was. Ik denk dat het moeite vraagt om vrienden te zijn.”
FELIX: “Wat mij bevalt aan vriendschap is dat je je kan spiegelen aan de ander. En als de ander zijn of haar plaats in de wereld heeft gevonden, moedigt dat je aan om keuzes te maken en verder te gaan. In mijn leven, met mijn echte vrienden, ervaar ik zoiets. We accepteren dat de ander soms beter ziet wat misschien niet werkt in onze manier van zijn of in ons leven.”
Jullie film bevraagt de keuzes die we in ons leven maken. Hebben jullie je die vraag ook gesteld?
CHARLOTTE: “Als je aan het begin van je leven staat, dan is alles open. En je kiest de mensen die je om je heen wenst. Je vindt een hobby, een baan, je studies. En je geeft jezelf de mogelijkheden om het leven te leiden dat je bevalt, dat bij je past. En dan kom je tot de ontdekking dat de keuzes die je gemaakt hebt, gevolgen hebben. Die levenskeuze begint je dan vervolgens te definiëren maar ook de ander. Met vrienden kunnen we ons in alle vrijheid uiten over die keuzes. En kunnen we elkaar aanmoedigen.”
FELIX: “Er is geen conflict tussen Bruno en Pietro, de helden van onze film.”
CHARLOTTE: “Ze willen zo dicht mogelijk bij elkaar zijn. Is dat dan vriendschap of is het liefde?”
Felix, dit is niet de eerste film die je in het buitenland draait. Er was Beautiful Boy, met Timothée Chalamet, die in de Verenigde Staten werd gefilmd. Ben je van plan om in deze lijn verder te werken? En waarom geen film in Engeland?
FELIX: “Ik had nooit gedacht om een film in Italië te maken. Na Beautiful Boy, dacht ik dat ik uit mijn comfortzone was gegaan. En voor mij was werken in het Engels heel vanzelfsprekend omdat er Hollywood en geld was. Ik zag dat het heel goed werkte. En dat ik elders dan in België films kon maken. Voor de toekomst weet ik het niet. In het Engels of Chinees? Waar het ook is, het project moet me boeien.”
In Cannes, toen je de Juryprijs kreeg, gaf Charlotte je een hartstochtelijke kus, Felix. Die kus ging viraal. Wat vind je daarvan, dat één van jullie zoenen zo openbaar is gemaakt?
FELIX: “Het was duidelijk dat het niet gepland was. Dat zie je aan mijn reactie.” (Lacht)
CHARLOTTE: “Mijn kus was heel impulsief. Omdat ik hem iets wilde vertellen. Er was een korte stilte na de bekendmaking van de prijs en ik wilde tegen Felix zeggen: ‘Heb je het begrepen?’ (Lacht). En dat was het thema van onze avond. We spraken over liefde en samen een weg bewandelen om moeilijkheden te overwinnen. Dat is waar het leven om draait. Die kus, dat is ons verhaal. En natuurlijk is dat een heel universeel verhaal.”
Lees ook: Dit zijn de boeken die deze maand boven op onze stapel liggen & Droom weg: Belgen openen vakantieparadijs in Portugal.
