De ‘vaginale depressie’ komt regelmatig ter sprake op gynaecologische congressen. Ondanks de kennis omtrent MRI en DNA-sequencing, blijft vulvodynie een vraagteken voor de medische wereld. Maar vooral een groot leed voor de vrouwen die ermee kampen.
Wat is vulvodynie?
“Het is een aandoening die zich uit in een vaginale pijn zonder dat hier een duidelijke oorzaak voor is. Soms is de pijn zo intens dat het lichamelijke of geestelijke beperkingen met zich meebrengt”, beschrijft gynaecologe en auteur Anne de Kervasdoué. Er is sprake van vulvodynie van zodra het ongemak of de pijn minstens drie maanden aanhoudt. Je kan hierdoor een branderig of tintelend gevoel hebben. Jeuk behoort niet tot één van de symptomen. Dat wordt veroorzaakt door een mycose, ook wel schimmelziekte genoemd. De symptomen worden gewoonlijk continu ervaren. Ze kunnen verergeren door te wrijven over het gebied, het dragen van strakke kleding en door geslachtsgemeenschap. Vrouwen die hiermee kampen, vermijden soms seks omdat de pijn te hevig is. Ongeveer één op de zes vrouwen heeft er last van, waarvan 5 procent vrouwen die jonger zijn dan 25 jaar.
Vulvodynie is moeilijk te identificeren
“Sommige vrouwen worden radeloos en verwachten tijdens een raadpleging meteen een oplossing. Helaas, duikt er na een onderzoek vaak niets merkwaardigs op”, zegt Anne de Kervasdoué. En dat is het probleem met deze pijnlijke aandoening. Heel soms merken we een kleine ontsteking van de klieren op aan het begin van de vagina. Dat zijn kleine rode puntjes die zeer gevoelig zijn, zelfs voor het korte contact met een wattenstaafje. “Dat slaat op een ontsteking die we kennen als als vulvar vestibulitis, of kortweg een pijnlijk gevoel van de vagina”, zegt de gynaecoloog. Bij vrouwen op leeftijd uit zich dit vaak in vaginale droogheid. Volgens sommige studies kan je vestibulitis linken aan een zenuwaandoening die de schaamzenuw aantast. Een zenuw die heel het bekkengebied bedient. In dat geval spreekt men van “provocerende” vulvodynie die ongeveer 5 à 7 procent van de vrouwen betreft.
Gegeneraliseerde vulvodynie
De tweede variant van diezelfde aandoening kennen we als ‘gegeneraliseerde’ vulvodynie. Kortweg: het ervaren van chronische pijn. Uitstralingen naar verschillende delen van de vagina zijn mogelijk, soms tot aan het zitvlak. Wrijving of druk verergeren deze pijn. Voor sommige vrouwen is dit een mentale en fysieke strijd en ruïneert het hun leven van zodra ze een partner hebben waarmee ze het bed delen. Voor anderen is de aandoening tijdelijk en verdwijnt het zonder verklaring.
Unsplash
Van pijn naar obsessie
“De roodheid is niet iets systematisch, wat we eerder dachten”, nuanceert Dr. Sylvain Mimoun, gynaecoloog, seksuoloog en psychiater. “Na een hopeloze strijd en zoektocht naar verklaringen, ontstaat er bij deze vrouwen een obsessie voor hun kwalen.” In de Verenigde Staten raadt men een operatie aan als belangrijkste behandeling van de aandoening. Maar vaak blijft de pijn aanhouden. “De remedie ligt elders. Maar het vereist geduld”, zegt de dokter. Iets wat voor vele vrouwen zeer delicaat ligt.
Een snelle behandeling voor vulvodynie
Volgens Dr. Kervasdoué onderzoekt men twee chemische behandelingen: enerzijds is er een botulinetoxine, het bekende Botox, dat we plaatselijk toedienen in het spierweefsel. Anderzijds is er een ontstekingsremmende zalf. Beide benaderingen staan op dit moment nog in de kinderschoenen. Voorlopig zijn er geen snelle wonderoplossingen maar enkel multifactoriële en langdurige behandelingen. Volharde gynaecologen zijn het er unaniem over eens dat er wel degelijk oplossingen bestaan. “Gespecialiseerde fysiotherapie kan de perifere spieren in onze hersenen ontspannen die wegens de pijn zeer gespannen zijn”, volgens Dr. Kervadoué. Een andere mogelijke behandeling is een vaginale laser die men aanbrengt op de pijnlijke plek. Voornamelijk vrouwen met vaginale droogheid krijgen deze behandeling. “Het helpt om de vagina te hydrateren en kan vulvodynie geleidelijk aan verlichten”, zegt Dr. Mimoun.
Verdovingsmiddelen zijn tijdelijk
Corticosteroïden, hormonen die in de buitenste zone van de bijnieren worden geproduceerd, werken goed voor een korte tijd. Plaatselijke verdovingsmiddelen zoals lidocaïne nemen de pijn weg, maar ook het genot. “Wanneer je een extreem niveau van lijden bereikt, schrijven sommige artsen antidepressiva voor. Of zelfs anti-epileptica die inwerken op de pijn”, aldus Dr. Kervasdoué. Ook raadt men psychotherapie, ontspanning en hypnose weleens aan als middel tegen de pijn. “Tijdens deze sessies peilt men naar mogelijke psychologische oorzaken zoals een bevalling of trauma. Al blijkt heel vaak dat er geen psychologische reden achter schuilgaat”, zegt de therapeut.
Seksueel genot, een remedie die kan helpen
Voor Dr. Mimoun is seksueel genot een andere optie om te overwegen ook al weerhoudt de pijn een vrouw van geslachtsgemeenschap. “Het is een manier die het mogelijk maakt om de symptomen te verminderen of zelfs te verwijderen. Voornamelijk belangrijk daarbij is dat een vrouw zich comfortabel voelt, ook met de gynaecoloog waaraan ze haar verhaal vertelt. We omschrijven het als een innerlijke reis die je voert.” Je kan het vergelijken met een recept: er is nood aan een goede verstandhouding tussen de vrouw, gynaecoloog, psycholoog, een gespecialiseerde fystiotherapeut en haar partner. “Het is een aandoening die veel tijd vergt om te diagnosticeren en te behandelen. Als de vrouw erin slaagt om al deze elementen te integreren, is het mogelijk om geleidelijk aan terug te keren naar een normaal leven”, volgens Mimoun.
Dit artikel verscheen eerder op Marie Claire Frankrijk.
Lees meer Marie Claire op: 6 behandelingen om je vagina te verstevigen; Ode aan de vrouw: ’s werelds eerste vaginamuseum opent in Londen; Wereldmenstruatiedag:”hygiëne ook voor de intieme zone, is een basisrecht voor iedereen”.
