Met zijn tweeën zijn doet deugd: de ander maakt je compleet, vult je aan. En hoe je die relatie dan verder invult, is gelukkig steeds minder aan regels verbonden.
Koppels zijn in opmars
In de collectieve verbeelding verwijst het begrip ‘koppel’ vaak naar gevoelens van verliefdheid en liefde. Maar hoewel het concept uiteraard twee mensen samenbrengt, wijst niets in die band aanvankelijk op een liefdesrelatie. In het zeer verhelderende werk Histoire du couple dat Jean-Claude Bologne over dit thema schreef, beschrijft hij voor het eerst de geschiedenis van het koppel van de Oudheid tot nu.
Unsplash
“Waar mensen eerst vele relaties hadden, kregen verbintenissen later geleidelijk aan gestalte rond liefde. Een begrip dat uit de exclusieve christelijke opvatting van het koppel werd overgenomen”, duidt de expert in zijn boek. Hoewel ‘koppel’ en ‘huwelijk’ vaak met elkaar worden verward, benadrukt de Belgische filosoof dat het huwelijk weliswaar in de verdrukking raakt. Maar dat het koppel populairder is dan ooit.
Geen enkel koppel is gelijk
“Het concept van het koppel in de klassieke betekenis: een man en een vrouw die een officiële verbintenis aangaan, soms ook voor de Kerk, is uiteengespat in de westerse wereld. Maar het begrip koppel in de betekenis van ‘met zijn tweeën zijn’ is allesbehalve op zijn retour. Het concept is niet gedevalueerd. Integendeel: het heeft nog nooit zoveel interesse gewekt als tegenwoordig. Het wordt in vraag gesteld, terwijl het eerder een vaste, vanzelfsprekende en banale betekenis had. Het wordt geherdefinieerd en de regels worden verruimd.”, dat stelt Belgische psycholoog en psychotherapeut Patrick Traube vast.
“Een duo vormen met je beste vriendin, een lat-relatie hebben, een relatie beginnen met iemand van hetzelfde geslacht of met je broer of zus samenwonen. Er bestaat geen standaard koppel meer. Een koppel vormen is een keuze uit de waaier van mogelijke relaties”, besluit de specialist, die vooropstelt dat de mens een sociaal wezen is en dus niet is gemaakt om alleen te wonen. “In ons eentje zijn we simpelweg niet compleet. Net daarom hebben we een diepgewortelde behoefte aan verbinding, een dringende én dwingende behoefte aan de ander. De bestemming van elk individu is een onafgebroken relatiezoektocht om die kloof te dichten: we hebben niet genoeg aan onszelf!”
Een relatie helpt ons het leven heruit te vinden
Hoewel het huwelijk als instituut een crisis doormaakt, zijn we dus bezig het leven met zijn tweeën heruit te vinden. Dat samenleven is voor velen van ons de heilige graal naar ontplooiing en balans maar het is niet makkelijk te verwezenlijken. Vijf van de honderd Belgen tussen veertig en zeventig jaar hebben nog nooit een vaste relatie gehad. Dat zeggen de recentste statistieken van Statbel, het Belgische bureau voor statistiek. Met zijn tweeën zijn, zou echter de sleutel tot zelfbevestiging, zelfontplooiing en zelfoverstijging vormen. Millenials, die niet onder de dictaten van de maatschappij, het gezin en onder hetero-clichés gebukt gaan, hebben ‘huwelijk’ en ‘relatie’ voorgoed van elkaar losgekoppeld. De laatste twintig jaar is het aantal officiële bekrachtigingen van relaties in hun leeftijdscategorie met de helft gedaald.
Unsplash
Hoewel millenials meestal beslissen een tijd te gaan samenwonen, schuiven ze daarom nog geen ring aan elkaars vinger. Slechts 45 procent van de vijfendertigjarigen zijn getrouwd, versus 70 procent in 1997. “Tegenwoordig heeft het huwelijk vaak een heel andere betekenis en bevrijdt het zich van alle regels die vroeger de ware liefde soms terzijde schoven. Mensen trouwen meestal niet meer omdat het moet, maar uit liefde!”, glimlacht Patrick Traube. En hij verduidelijk dat, hoewel we niet over officiële statistieken beschikken van het aantal Belgen die samenwonen zonder liefdesrelatie, vullen deze nieuwe paren het concept ‘koppel’ zelf in.
Koppel met een diepgaande band
Ook zonder liefdesrelatie zou samenwonen de overheersende levensstijl zijn in de menselijke queeste. “Tegenwoordig wijzen we het koppel-als-ondersteuning en het koppel-als-tegengif-tegen-eenzaamheid af. We koesteren andere verwachtingen, dromen en verlangens, en lopen dus tegen andere voorspelbare moeilijkheden op, die tegelijk ook uitdagingen zijn”, vindt de psycholoog. Hoewel de ‘wij’ heel belangrijk blijft en een behoefte voor velen, zijn de verwachtingen sterk geëvolueerd. We hoeven ons niet meer koste wat het kost te binden. Sommige mensen verkiezen een statuut als bewuste en weloverwogen eenling. Anderen kiezen een zusterziel die wezenlijk is voor hun ontwikkeling.
Unsplash
“De blik van de ander blijft fundamenteel bij het opbouwen van je persoonlijkheid. Ieder van ons heeft die spiegel nodig. Het is een blik op onze identiteit en tegelijk ook de behoefte aan een referentiepunt. Je hoeft geen liefdesrelatie te beginnen om die diepgaande band te hebben: een stel vormen, wat voor stel dan ook, volstaat.” Dat is het geval bij Clémentine en Gaspard die dankzij hun broer-zusband hun balans hebben gevonden, en bij Flora en Emma, 26 en 28 jaar. Ze zijn boezemvriendinnen sinds ze samen in de zandbank speelden en eeuwige bondgenotes in hun streven naar een harmonieus en evenwichtig leven. “We zijn twee afzonderlijke personen, maar onze relatie is een extra identiteit, een sterke identiteit die zin geeft. Je hebt Emma, je hebt mij, en er is onze band, alsof we met zijn drieën zijn”, verklaart Flora.
Samen vrij zijn zou dus zijn wat iedereen nastreeft
“Niet verbazend”, vindt de Belgische filosofe Pascale Seys. “Of je nu een verliefd stel bent, broer en zus of vrienden, met zijn tweeën bouw je iets op wat jullie met elkaar verbindt. Die band is een volwaardige identiteit, om wat voor relatie het ook gaat. Koppels tot minnaars herleiden zou verkeerd zijn. Vergeet niet dat de oude Grieken maar liefst drie manieren hadden om de liefde te definiëren: eros, philia en agapè. Je kunt een relatie hebben waarin eros geen rol speelt. Het woord agapè betekent eigenlijk vriendschappelijk ontvangen- en behandelen, en philia is de belangeloze liefde waarmee iemand voor de mens, de ander, een vriend zorgt. Er bestaan evenveel manieren om een relatie te hebben als mogelijke koppels. Wat zin geeft, is de band die aan een behoefte beantwoordt en ons vrijmaakt, terwijl je zou kunnen denken dat hij ons belemmert of opsluit!”, verklaart de experte. Ideaal stel of droomkoppel: de ander kan soms bijkomstig lijken, maar is onmisbaar voor ons. Twee handen op één buik dus.
Pexels
“Met zijn tweeën zijn geeft het leven een heel andere betekenis”
Catherine en Francis, 52 en 49 jaar, 28 jaar samen, Sint-Genesius-Rode.
“Toen ik Francis ontmoette, had ik net een relatie van zes jaar achter de rug en een breuk die mijn kijk op relaties sterk had beïnvloed. Het gangbare cliché van de prinses die zou trouwen, kreeg een klap (lacht) en ik heb beslist te stoppen met dromen”, glimlacht Catherine. Een 52-jarige pr-verantwoordelijke bij een bank, die overtuigd is van het belang van een vaste relatie. “Een liefdesgeschiedenis is voor alles met zijn tweeën zijn. Catherine en ik hebben onze relatie en ons gezin altijd los van elkaar gezien. We hebben twee kinderen van twintig en drieëntwintig jaar op wie we gek zijn, maar ze komen niet op de eerste plaats: onze relatie gaat voor. Elkaar niet vergeten is een van de sleutels van onze blijvende band, die al achtentwintig jaar het voetstuk van ons leven is”, verklaart Francis, die 49 jaar is en chef-kok.
Unsplash
“Samenwonen vonden we vanzelfsprekend en noodzakelijk om “ons” te worden. Het is een noodzakelijke fase om een gezamenlijke identiteit op te bouwen. Door met zijn tweeën te zijn, kun je nog meer jezelf zijn en het geeft het leven een heel andere betekenis. Voor ons is onze relatie het ultieme liefdessymbool, veel meer dan een huwelijk. We zijn trouwens niet met elkaar getrouwd: onze band en ons gezin zijn het mooiste bewijs van onze liefde.”
“Een koppel vormen is de aantrekkingskracht van een verbintenis leren kennen”
Viki en Marion, 30 en 31 jaar, 4 jaar getrouwd, Brussel.
“Toen ik Marion ten huwelijk vroeg, waren haar ouders net gescheiden en was ik heel bang dat ze nee zou zeggen. Vooral omdat het voor mij synoniem is voor ultieme verbintenis en een echt bewijs van liefde”, vertelt Viki. De dertigjarige actrice beschrijft zichzelf met een glimlach als “een beetje sentimenteel en nogal romantisch”. Marion moest er een halfjaar over nadenken voor ze de stap zette.”Dat was een gelegenheid om echt over mijn eigen leven na te denken. Ik ben niet getrouwd om te trouwen, maar voor Viki. Me met haar binden bleek inderdaad een evidentie.” Het is ook een manier voor de twee jonge vrouwen om als lesbisch koppel te worden erkend.
Pexels
“Ons huwelijk heeft onze relatie legitiem gemaakt. We hebben geluk dat we in een tijdperk leven waarin het huwelijk een echte keuze kan zijn, zonder conventies, regels en normen. Onze generatie heeft er behoefte aan zich de authenticiteit weer eigen te maken, nu liefde een consumptieproduct als een ander is geworden. Huwen betekent ook dat je je leven in handen wilt nemen. Een koppel vormen betekent volwassen worden en (weer) de aantrekkingskracht van een verbintenis leren kennen.”
“We voelen ons pas compleet als we met zijn tweeën zijn”
Clementine en Gaspard, 28 en 32 jaar, huren sinds 2 jaar samen een woning, Namen.
“Mijn broer en ik vinden het belangrijk om met zijn tweeën te zijn. Samenwonen is niet uitsluitend gereserveerd voor geliefden: mensen kunnen perfect hun balans vinden in een vriendschapsrelatie of in een broer-zusrelatie. Voor Gaspard en mij is het overduidelijk: we begrijpen elkaar perfect, we houden elkaar in evenwicht, we maken elkaar gelukkig. Dankzij onze band kunnen we op onszelf bestaan en echt onszelf zijn. We trekken ons niets aan van de maatschappelijke normen en de gezinsnormen: Gaspard en ik voelen ons pas compleet als we met zijn tweeën zijn. Ik had met mijn vriend kunnen gaan samenwonen, met wie ik drie jaar samen ben geweest, maar onze band was niet even sterk. Met Gaspard samenwonen betekent verbonden zijn met hem.”
Unsplash
“Mijn generatie heeft de luxe alle clichés overboord te kunnen gooien. Als je je kunt ontplooien door een duo te vormen, moet de dictatuur van het verliefde stel als enige prototype van het leven met zijn tweeën ophouden! Dat wij samenwonen vindt niet iedereen een goed idee. Sommigen noemen het onvolwassen, anderen vinden het ongezond of het bewijs van verregaand egocentrisme. Je metgezel kiezen is nochtans de toverformule tot een betekenisvol bestaan.”
Lees meer Marie Claire op: Pitch de podcast: de problemen van moderne relaties, where should we begin?; Jacquemus eert de vrije liefde in de nieuwe campagne ‘L’AMOUR’; Vergeet de honeymoon en neem je single vrienden mee op buddymoon.
