*Deze informatie is afkomstig van medisch onderbouwde bronnen zoals het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, het Universitair Ziekenhuis Gent, Think Pink en Pink Ribbon.
Wat is borstkanker?
Een borst is een klier die voornamelijk bestaat uit vetweefsel. Daarin ligt een netwerk van melkklieren (lobuli), melkgangen (ducti) en bloed- en lymfevaten. Borstkanker (ook wel mammacarcinoom genoemd) is een kwaadaardig gezwel in het melkklierweefsel in de borst.
Ons lichaam is opgebouwd uit cellen die door ons lichaam regelmatig vervangen worden doordat de cellen zich steeds delen. Normaal gezien sterft een cel af na het delen, maar kankercellen blijven zich delen waardoor er snel meer cellen ontstaan dan er verdwijnen. Het gaat dus om een fout bij de celdeling. Daardoor ontstaat een gezwel of tumor, die zowel goedaardig (benigne) als kwaadaardig (maligne) kan zijn. Een goedaardige tumor kan het omringende weefsel opzij duwen, maar dringt niet binnen. Een kwaadaardig gezwel kan zich binnendringen in andere delen van het lichaam en uitzaaien via het bloed of lymfevocht.
Wat zijn de symptomen van borstkanker?
Sommige veranderingen in de borst kunnen wijzen op borstkanker, maar deze zijn niet altijd aanwezig. Vaak voelen vrouwen – en ook mannen – een knobbeltje in de borst en/of voelt de borst harder en stugger aan dan anders. Soms kan je ook een verdikking achter de tepel voelen of een soort dikke schijf in de borst.
Andere klachten zijn:
- Afscheiding van bloed of ander vocht
- Een kuiltje in de borst
- Plooien in de huid van de borst
- Roodheid of schilfertjes rond de tepel
- Een ingetrokken tepel
- De borst voelt warm aan, is rood en gezwollen
- Een knobbel onder de oksel
- Een plekje of wondje op de borst of tepel dat niet wil genezen
Als je een van deze symptomen ziet of voelt, is het aangeraden om direct je huisarts te contacteren.
Unsplash
Wat is de oorzaak?
Meestal wordt er geen precieze oorzaak gevonden van borstkanker. Bijna altijd is de ziekte het resultaat van een samenloop van interne en externe factoren. Bij vijf tot tien procent van alle patiënten met borstkanker is er sprake van erfelijkheid. Dat cijfer ligt dus relatief laag. Wie een verzwakt immuunsysteem heeft, kan vatbaarder zijn voor sommige kankers.
Bepaalde externe factoren zoals roken, alcoholmisbruik en te weinig lichaamsbeweging kunnen de ontwikkeling van (borst)kanker in de hand werken. Al kan de ziekte even goed toevallig ontstaan. Over de oorzaak van borstkanker wordt al lang onderzoek gedaan, maar nog steeds is niet alles geweten.
Hoe groot is het risico op borstkanker?
Zoals eerder gezegd, is borstkanker nog steeds de meest voorkomende kanker bij vrouwen. In België behoort één op de negen vrouwen tot de gemiddeld 11.000 mensen die jaarlijks borstkanker krijgen. 99% van alle borstkankers komen voor bij vrouwen, al krijgt ook 1% van de mannen ermee te maken. In ons land wordt de ziekte dan ook een honderdtal keer per jaar vastgesteld bij heren.
Toch controleert bijna 70% van de Belgische vrouwen niet op regelmatige basis de eigen borsten ter preventie van borstkanker. Dat blijkt uit een recente bevraging van iVox in opdracht van MSD Belgium. Het cijfer is verontrustend, want een vroegtijdige diagnose verhoogt aanzienlijk de herstel- en overlevingskansen op kanker. Voor vrouwen tot en met 49 jaar is zelfdetectie ter preventie van borstkanker dus van levensbelang. Bovendien geeft 44% van de vrouwen aan dat ze het niet doen omdat ze het vergeten.
Daarom lanceert MSD Belgium ‘Day 3’, een eenvoudig ezelsbruggetje waarmee het vrouwen wil activeren om elke 3de dag van de maand, gedurende 3 minuten, met 3 vingers, 3 bewegingen uit te voeren om afwijkingen die op borstkanker kunnen wijzen, vroeg te detecteren. Maar waarom dan juist op de 3de dag? Wanneer het cijfer 3 negentig graden naar rechts wordt gekanteld, kan er duidelijk een paar borsten in herkend worden. En eenmaal je dat gezien hebt, kijk je nooit meer op dezelfde manier naar het cijfer 3.
Dokter Nynke Willers, gynaecologe in de Borstkliniek van AZ Sint-Blasius Dendermonde, zegt: “Het is aanbevolen voor meisjes om al vanaf jonge leeftijd de borsten regelmatig te onderzoeken. Zo leer je je eigen lichaam goed kennen en bouw je er een soort van vertrouwensband mee op. Hoe vroeger dat je daarmee begint, hoe vroeger je onregelmatigheden kan vaststellen en hoe lager de drempel wordt om effectief actie te ondernemen. Dat zou een positieve tendens zijn, want we moeten regelmatig vaststellen dat vrouwen te lang wachten met hulp te zoeken. Het is erg belangrijk om een bezoek aan de huisarts of de gynaecoloog niet uit te stellen. Bij onverklaarbare veranderingen ga je beter een keer te veel dan een keer te weinig langs bij een arts.”
presse
Zijn er verschillende soorten?
Er bestaat niet slechts één soort borstkanker. Een arts zal na verschillende onderzoeken onder de microscoop het exacte type bepalen. Belangrijk om de juiste behandeling in te kunnen zetten. Hieronder vind je de meest belangrijke types:
Ductaal carcinoom in situ (DCIS)
Bij het ductaal carcinoom in situ (DCIS) ontwikkelt de kanker zich in de melkkanalen. De kankercellen zijn bij deze vorm van borstkanker nog niet uitgezaaid naar de omliggende borstweefsels, waardoor het risico op uitbreiding via de lymfeklieren of bloedbaan zeer klein is. DCIS is een vroege vorm van borstkanker, die in dit stadium goed behandeld kan en moet worden. Zonder behandeling zal een deel van de tumoren namelijk wel invasief worden.
Lobulair carcinoom in situ (LCIS)
Bij het LCIS hopen te veel cellen zich op in de lobben van de borst. In principe gaat het hier niet om een kanker, maar je loopt er wel een verhoogd risico op in de toekomst. Gelukkig gebeurt dit bij het merendeel van de mensen niet. Deze ophopingen zijn niet zichtbaar op een mammografie en veroorzaken ook geen symptomen. Het wordt dan ook vaak per ongeluk ontdekt, tijdens bijvoorbeeld een punctie naar aanleiding van een andere klacht.
Invasief ductaal carcinoom (IDC)
Deze vorm van borstkanker is de meest voorkomende. IDC vertegenwoordigt tot 80% van alle vastgestelde borstkankers. Het ontstaat in de melkkanalen, en verspreidt zich via de wanden naar het omliggende borstweefsel. Het risico bestaat hierbij dat de borstkankercellen zich uitzaaien naar de lymfeklieren en naar andere delen van het lichaam.
Invasief lobulair carcinoom (ILC)
Het ILC vertegenwoordig 10 à 15% van de vastgestelde borstkankers. Het ontstaat in de lobben van de borst, maar verspreidt zich via de klieren verder naar het omliggende borstweefsel. Deze vorm van borstkanker kan ook uitzaaien naar de lymfeklieren en andere delen van het lichaam.
Naast deze vormen van borstkanker bestaan er nog een aantal zeldzame varianten.
Wat zijn de verschillende behandelingen?
De behandeling is sterk afhankelijk van het stadium waarin de borstkanker wordt vastgesteld, het type en de algemene gezondheidstoestand van de patiënt.
Chirurgie
Een operatie is vaak de eerste behandeling nadat er borstkanker werd ontdekt. De operatie van een tumor is enkel mogelijk wanneer het gezwel nog niet groot is, nog niet is ingegroeid of uitgezaaid. Soms gaat een voorbehandeling (chemotherapie, HER2-behandeling of antihormoontherapie) aan de operatie vooraf, om de tumor te doen krimpen of de operatie minder ingrijpend te maken.
Er bestaan twee soorten operaties: het verwijderen van de volledige borst (borstamputatie of mammectomie) of het verwijderen van de tumor (een borstsparende ingreep of tumorectomie). Na amputatie zijn een uitwendige borstprothese of een borstreconstructie mogelijk.
Chemotherapie
Bij chemotherapie wordt celdelingremmende medicatie toegediend. Het doel hiervan is de kankercellen vernietigen of hun groei af te remmen. De toediening van de geneesmiddelen gebeurt via een infuus (baxter) of in pilvorm.
Trastuzumab (Herceptin®)
Bij HER2-positieve borstkanker zit er veel HER2 op de kankercellen: een eiwit dat de groei en deling van normale borstcellen regelt. Als er veel HER2 aanwezig is, krijgen de kankercellen ook veel signalen om te groeien en te delen. In dit geval kan aanvullend op chemotherapie de Trastuzumab-behandeling gegeven worden. Een algemene behandeling die om de drie weken via een inspuiting in de bovenbil of met een infuus toegediend wordt. Herceptin® is een doelgerichte behandeling tegen borstkanker en geeft minder bijwerkingen dan de chemotherapie.
Radiotherapie
Radiotherapie is een plaatselijke behandeling waarbij kankercellen via bestraling beschadigd of vernietigd worden. Omdat het gezonde omliggende weefsel hierbij zoveel mogelijk gespaard wordt, treden er bijna geen bijwerkingen op.
Hormoontherapie
De meeste borstkankers is ons land zijn hormoonafhankelijk, wat wil zeggen dat de ontwikkeling ervan wordt gestimuleerd door bepaalde hormonen die van nature in ons lichaam aanwezig zijn. Bij de behandeling is daarom vaak sprake van hormoontherapie, waarbij de hormonen aangevallen worden die kankercellen stimuleren. Dit is een behandeling die minstens 5 jaar duurt, waarbij je dagelijks een pil neemt. Jonge patiënten kunnen hierbij ook een maandelijkse inspuiting krijgen. Om te vermijden dat de kanker terugkomt, wordt vaak preventief chemotherapie gebruikt.
Unsplash
Wat zijn de overlevingskansen?
De voorbije jaren is de kans op overleving gestegen naar 90,5 procent binnen 5 jaar na de diagnose. “Dat is onder meer te danken aan een betere therapie, vroegere screenings en meer wetenschappelijk onderzoek”, zegt Sandra Plasschaert van Stichting tegen Kanker.
Toch blijft borstkanker bij vrouwen een groot gezondheidsprobleem waaraan elk jaar in ons land 2.245 vrouwen overlijden. Met 88.886 overlijdens per jaar in Europa, is borstkanker doodsoorzaak nummer 1 bij Europese vrouwen. Maar deskundigen schatten in dat deze oneervolle eerste plaats over een paar jaar naar longkanker zal gaan.
Lees meer Marie Claire op: Meer dan de helft jonge vrouwen al online lastiggevallen. 5 fabels over je zicht ontkracht. Brusselse fotografe klaagt bijwerkingen van de pil aan met fotoreeks.
