De kunstwereld wordt gezien als een mannenwereld. Jij bent er in geboren en maakte alles vanop de eerste rij mee. Klopt die perceptie wel?
Sofie Van de Velde: “Mijn ouders hebben altijd een kunstgalerij gehad, en dat vond ik een wereld waar vooral mannen in werkten. Ik vond het ook een harde wereld, omdat iedereen voor zichzelf handelde, het is zeker geen milieu waar veel in samenwerkingen werd gedacht. Ik weet niet of het daadwerkelijk zo afgebakend was, maar ik heb het toen wel zo ervaren.
Lees ook: Erotische verbeelding: ‘SKIN-LIKE’ expo van kunstenares Eva Fàbregas
Dat zijn misschien redenen waarom ik heel lang bewust heb gekozen voor een ander beroep. Ik heb diverse dipolam’s. Ik ben als maatschappelijk assistente afgestudeerd en heb daarbij een lerarenopleiding gedaan en deed verschillende therapeutische studies. Op mijn 35ste heb ik aan de universiteit nog een bijkomend diploma als onderwijswetenschapster gehaald. Ik werkte bijna 20 jaar in de sociale sector, met verschillende groepen gewerkt, vooral kansarme mensen. Wat ik daaruit vooral geleerd heb, is dat het geluk dat je ervaart door mensen te zien groeien, met niks te vergelijken is. Stel nu dat ik 100.000 euro op mijn rekening zou hebben, dat gevoel komt absoluut niet in de buurt met het geluksgevoel dat je krijgt wanneer je iemand ook maar één stap verder brengt in zijn leven.”
Beïnvloeden die ideeën jou vandaag?
“Tien jaar geleden startte ik bij mijn vader in de galerie. Dat is kopen en verkopen. Na 20 jaar gewerkt te hebben met mensen, miste ik dat contact enorm. Vierenhalf jaar geleden heb ik besloten om zelf een galerie te beginnen, waar ik samen met kunstenaars in een traject stap en dat van a tot z met hen doorloop.
Dat was het moment dat alles op zijn plaats viel. Samen met mijn collega Jason Poirier dit Caulier opende ik twee gallerijen, op het Zuid en Nieuw Zuid in Antwerpen. We hebben ieder één galerie, zijn één organisatie en delen al ons personeel, ons netwerk, eigenlijk alles. Alleen hebben we elk onze eigen groep kunstenaars die we ondersteunen. Dit is heel bewust zo gelopen omdat we andere mensen zijn, andere keuzes maken, maar toch zeer complementair zijn.
Om op je vraag terug te komen: door voor het model te kiezen waarmee we vandaag werken, heb ik zelf heel weinig last van dat haantjesimago van de kunstwereld.”
Philippe Matthys
Jij werkt voornamelijk met jonge kunstenaars…
“Wij werken met heel jonge mensen, de jongste is de 23-jarige Felix De Clercq. Ik volg hem al sinds hij op de academie zat. Voor ik begin samen te werken met een kunstenaar beginnen we de samenwerking in groepsprojecten. Het is zoals in de liefde: je gaat elkaar eerst wat besnuffelen en kijkt dan wat je voor elkaar kunt betekenen. Ook daar besef je soms na een tijdje dat er veel positieve dingen zijn, maar dat je toch geen meerwaarde aan elkaar kunt bieden, en dan stopt dat na een tijdje ook. Felix is iemand waar we een solotentoonstelling mee hebben gedaan. Ik werk ook met Charline Tyberghein en Bendt Eyckermans, zij zijn vorige maand door het Muhka aangekocht. Die zullen binnenkort ook in het museum te zien zijn, dus dat zijn kunstenaars wier talent door een breed veld wordt herkend. Waarom zijn zij beloftevol? Niet omdat ik hen interessant vind, want ik ben uiteindelijk maar een bemiddelaar tussen de kunstenaarsstudio en de buitenwereld, maar ook omdat we samenwerken met een groot netwerk van galerijen van over de hele wereld. Ook in het buitenland zijn er al netwerken die de kunstenaars die ik net heb opgenoemd ondersteunen. Waardoor zij in vrij veel collecties terechtkomen.”
België is een echt kunstland. In de 20ste eeuw waren er verschillende verzamelaars waarvan de collecties ondertussen (gedeeltelijk) zijn verloren gegaan. Vanwaar die obsessie met kunst?
“Wat wij zelf niet beseffen is hoe een belangrijke groep verzamelaars we hebben in ons land. Dat zijn mensen die vanuit een goesting verzamelen. Hoe dat komt? Eén hypothese is dat wij over de eeuwen heen door het katholicisme heel veel beelden hebben gezien en tot ons hebben genomen. Wa apprecieerden dat enorm en over de generaties heen werd er veel verzameld. Dat is onvoorstelbaar. Dat besef je niet, tot je in contact staat met internationale galerijen en collega’s.
Lees ook: De beste zonnecrèmes om je gezicht te beschermen.
Belgische collectors hebben een sterke basis, wij kopen veel minder met onze oren, wij kopen met ons hart en onze buik, en altijd met volle goesting. Ik sta zelf ook vaak op beurzen en vaak word ik benaderd door buitenlandse galerijen die graag willen dat hun kunstenaars aangekocht worden door Belgische collectioneurs, om toch maar in die collecties terecht te komen. Gallerijen doen er veel aan om te verkopen aan Belgische collecties. Zij weten hoe belangrijk die Belgische markt is. Vorig jaar stond ik in Zuid-Afrika op een beurs, dus er kwamen veel Belgische expats op af. Het is verrassend te zien hoe zij die Belgische kijk op kunst ook mee naar het buitenland nemen. Belgische verzamelaars blijven met diezelfde gedrevenheid verzamelen in het buitenland. Vandaar dat beurzen Belgische galerijen willen aantrekken om daar te exposeren, zodat die verzamelaars ook zullen meekomen.
Het is niet omdat iemand wil verzamelen, dat de generatie daarna dat ook wil doen. Wat ik zie is dat zij keuzes maken uit de collectie van de ouders en daar dan op verder bouwen. Zij zullen niet snel integraal gaan verkopen, omdat er altijd wel een affiniteit is met een deel van de collectie, en daar wordt dan op verder gebouwd. Dat is interessant om te zien.”
Hoe begin je best met verzamelen? Bestaat er zoiets als een gouden formule?
“Het begint intuïtief, wanneer je iets ziet dat je wil kopen omdat je het mooi vindt. Ik merk dat mensen vaak drempelvrees hebben om die eerste stap te zetten en over te gaan tot een aankoop.
Ik heb zelf bijvoorbeeld nooit een dure handtas gekocht. Ik had er gewoon nooit één. Ik ben ondertussen een stuk in de 40 en ik heb pas zo’n 10 jaar geleden een designerhandtas gekregen van mijn oma. Eens je dat hebt, ga je dat toch anders appreciëren. Ik zie veel mensen na een eerste aankoop na een tijdje terug in de galerie. Ze beschrijven het zelf als een microbe, wanneer je eenmaal voelt welk effect een kunstwerk op jou kan hebben, en dan ga je vaak in de diepte. Voor mij is het nog steeds alsof ik een kind ben dat voor de etalage van een snoepwinkel staat. Wanneer ik in een atelier kom, dan overvalt de schoonheid van die werken mij. Ik heb dat veel minder met handtassen en schoenen. Dingen die ik eigenlijk pas later ontdekt heb.
Lees ook: De 10 meest gelikete Airbnb’s op Instagram.
Twee jaar geleden heb ik een korset van Frida Kahlo kunnen verkrijgen, één van de belangrijkste stuks voor alle musea, omdat zij het zelf heeft gedragen. Haar vrouwelijkheid, het opkomen voor haar geloof: alles komt terug in dat stuk… Het korset was in het bezit van een Belg die in de Verenigde Staten woont. Van hem mocht ik dit belangrijk werk uit zijn collectie vertegenwoordigen.”
Philippe Matthys
Kan je werk en privé nog scheiden?
“Wij hebben sinds 11 jaar een nieuw samengesteld gezin, met ondertussen 4 pubers. Dat loopt sowieso door, want mensen kopen kunst wanneer ze ontspannen zijn en niet wanneer ze op maandagochtend op weg zijn naar hun werk. Wij zijn 7 op 7 open, ook ’s avonds krijg ik nog veel telefoons, mails, berichten…
Wij ademenen kunst allemaal in en uit, er wordt bij ons thuis ook veel over gesproken, ook de kinderen leven ermee mee, maar wij hebben nog een leven daarnaast. De kinderen zijn nu ook wat ouder dus zij komen regelmatig helpen bij openingen of voor de transporten. Ik weet niet of dat anders is bij andere ondernemers, ik vermoed van wel.”
Wat heeft de rest van 2021 in petto?
“In de zomer organiseren mijn collega van Plus-One Gallery en Gallery Sofie Van de Velde een biënnale in Aardenburg, een stadje net naast Knokke. Wij gaan daar samenwerken met verschillende kunstenaars, maar ook met het HISK en de Jan Van Eyck Academie uit Nederland, twee kunstscholen die een selectie van kunstenaars laten deelnemen. Het is een samenwerking met de hele stad, zo’n 150 vrijwilligers. We komen samen met Belgische, Nederlandse en Duitse kunstenaars. Het wordt een boeiende zomer, met veel samenwerkingen.”
