We mogen ons sinds kort terug buitenshuis manoeuvreren in groep. ‘Joepie’ zou je denken, maar wat als je dit gevoel niet ervaart? Het grotsyndroom zou hier een verklaring voor kunnen zijn. Eigenlijk slaat dit kortweg op het ervaren van onwennigheid of angst voor sociale interacties. Of het ervaren van schrik om het ‘gewone’ leven op te nemen. Dr. Marie-Lotte Van Beveren, onderzoeker en klinisch psycholoog in het Universitair Centrum Kind en Adolescent, vertelt ons meer over wat dit syndroom inhoudt, bij wie het zich voordoet en welke gevolgen dit kan hebben.
“We zijn dat niet meer gewoon”
Marie-Lotte verwoordt het grotsyndroom liever niet als een angst aangezien dit niet de kern van het syndroom is. “In de volksmond refereert men weleens naar een angst, maar ikzelf zou het niet zo benoemen. Het gaat meer over het feit dat je geen zin hebt om buitenshuis te gaan en terrasjes te doen of een smalltalk te voeren omdat we dat niet meer gewoon zijn. Mensen zijn niet bang, ze zijn voornamelijk op hun gemak thuis en begeven zich daar in een veilige cocon.” Mensen zijn gewoontedieren en het idee van iemand lange tijd niet gezien te hebben, kan ervoor zorgen dat je tegen die eerste ontmoeting tegenop kijkt. Vaak bevalt het uiteindelijk wel eens je er bent. Maar de aanzet om ernaar toe te gaan, vergt soms wat moeite. Volgens Marie-Lotte dragen de coronaregels hier ook wel hun steentje aan bij aangezien een knuffel geven heel ongemakkelijk aanvoelt en je alert moet zijn om je masker te blijven dragen.
Iedereen vatbaar voor het grotsyndroom
Ongeacht de leeftijd van een persoon kan het grotsyndroom opduiken. Dat betekent dat zowel jongeren als ouderen ermee kunnen kampen. “Leeftijd is één factor, maar ook individuele verschillen spelen een rol. Kijk maar naar de persoonlijkheid van een persoon: extraverte personen zullen hier waarschijnlijk iets minder last van hebben, terwijl een lockdown voor introverte personen een extra drempel kan zijn”, aldus Marie-Lotte. In het algemeen horen we vaak dat de afzondering van de buitenwereld een echte marteling vormde, terwijl dit voor sommige mensen net een openbaring was. Sommige mensen houden ervan om op zichzelf te zijn of geen sociale verplichtingen te hebben. “Sociale activiteiten doen, behoren niet meer tot onze gewoontes en het idee dat plots alles terug mag, zorgt ervoor dat de discrepantie tussen je verwachting en de realiteit heel groot wordt.” Of je nu twintiger, veertiger of zestiger bent, dat doet er helemaal niet toe.
“Bij reeds aanwezige angstproblemen wordt die angst extra gevoed”
Door corona vonden er amper activiteiten plaats buitenshuis, waardoor dit reeds aanwezige angsten kan voeden. “Ik merk zowel bij stemming als angstproblemen dat deze door corona en de bijhorende maatregelen extra worden gevoed. Situaties vermijden, zorgt ervoor dat angst in stand blijft wat corona nog meer in de hand heeft gewerkt aangezien we ons amper buitenshuis vertoonden.” Volgens Marie-Lotte is het vooral jammer dat er een hele grote focus ligt op het coronavirus itself, en minder op de psychische problemen die het virus en de maatregelen met zich meebrengen. “Zeker bij kinderen en jongeren wordt er een groot deel van hun ontwikkeling afgenomen. Achterstand op school is één, maar ook sociaal hebben ze wat in te halen.”
Schrikt de drukte ons af?
Het draait er voornamelijk om dat we het op dit moment normaal vinden om afstand te nemen van elkaar. Een oude aflevering herbekijken van een programma waarin men een hand geeft, een knuffel of een zoen op de wang, voelt zelfs een beetje ongemakkelijk aan. “Dat zit zowat in ons hoofd ingebakken. We mogen met moeite iemand knuffelen, we hebben zo goed als geen perspectief gehad en mentaal anticipeer je hier minder op. Er heerst onbegrip over het idee dat we zolang in isolatie geleefd hebben en we nu ineens terug mogen samenhokken. Dat voelt op een bepaalde manier niet goed of juist aan.”
Unsplash
Leeftijd bepaalt deels de gevolgen
De manier van omgaan met het grotsyndroom is hoogstwaarschijnlijk verschillend voor mensen van een iets oudere leeftijd dan kinderen. “De reden hiervoor is dat ouderen al een heel leven achter zich hebben waardoor bepaalde patronen meer ingeslepen zitten. Die paden in onze hersenen gaan sneller getriggerd worden om onze oude gewoonten terug op te nemen.” Bij jongeren is dat natuurlijk minder het geval. Zij zijn het minder of zelfs niet gewoon om zonder mondmasker af te spreken met hun vrienden of een festival te betreden. Voor hen kan dat een grotere impact hebben, al kunnen we dat op dit moment niet nog met zekerheid voorspellen. Marie-Lotte baseert zich voornamelijk op het menselijk gedrag en de manier waarop we gedrag aanleren, waaruit kan blijken dat jongere mensen meer tijd nodig zullen hebben om hiermee om te gaan.
Lees meer Marie Claire op: Gezondheidszorg van kinderen in armoede lijdt (nog) meer onder coronacrisis; Singel en grote kinderwens? Dit zijn jouw opties in tijden van corona; Golf aan slapeloosheid door coronacrisis: deze tips helpen.
