Voor koppels die samen zijn maar niet per se samen willen wonen is ‘living apart together’, oftewel een latrelatie, misschien wel de ideale oplossing. Wel een relatie hebben maar niet onder hetzelfde dak huizen blijkt voor sommigen de sleutel naar vrijheid binnen de geborgenheid van een relatie. Maar werkt het écht? Analyse van een huwelijksmodel dat komaf maakt met routine.

Françoise Hardy was ervan overtuigd: de ander liefhebben, is hem of haar vrijlaten. Toen de Franse zangeres op 11 juni van dit jaar overleed, werd veel geschreven over haar relatie met Jacques Dutronc. De twee waren een koppel sinds jaren 60, huwden begin jaren 80 en zijn nooit gescheiden. Wél installeerden ze begin jaren 2000 het ‘chacun chez soi’-concept. Met een gemeenschappelijke benedenverdieping en aparte bovenverdiepingen leefden ze jaren samen in Parijs op een zeker voor die tijd atypische manier.

Vóór Hardy en Dutronc propageerden actrice Michèle Morgan en regisseur Gérard Oury al de latrelatie op de Franse televisie. Op de vraag waarom ze niet samenwoonden, antwoordde de actrice vrank: “Omdat ik gelukkig ben als single en een man heb die daar hetzelfde over denkt. We willen niet samenwonen. Het draagt voor ons niet bij tot begrip en liefde.” Het is een gedachte die in 2024 steeds meer navolging lijkt te krijgen.

Een gebrek aan ernst

In België wonen steeds meer mensen alleen. “Bijna 36% van de Belgische huishoudens bestaat uit één persoon. In meer dan 90% van de steden en gemeenten vormen alleenstaanden nu de meest voorkomende huishoudensvorm. Dat is tien keer meer dan begin jaren 90*.” Van de twintigers woont meer dan de helft alleen, of ze nu een relatie hebben of niet. De statistieken verbazen de Belgische psycholoog Patrick Traube niet. “Een relatie hebben betekent niet per se onder hetzelfde dak wonen. Algemeen wordt vaak verondersteld dat je moet samenwonen met wie je graag ziet, alsof dat het ultieme bewijs is van diepe gevoelens of een langdurige verbintenis. Voor velen wijst apart blijven wonen nog steeds op een gebrek aan ernst, terwijl de redenen daarvoor vaak weloverwogen zijn”, legt Traube uit.

Ook Erin (32 jaar) had zo haar redenen om haar appartement te houden, terwijl haar vriend vijftien minuten verder woont. “Samenwonen met Arthur betekent toegevingen doen. Praktische, zoals een badkamer delen, inleveren op je eigen ruimte, overeenkomen over de inrichting van het appartement en over de boodschappen. Maar ook persoonlijke toegevingen: verantwoording afleggen voor wat je doet, activiteiten opgeven of de financiën samen regelen. Ik heb geen zin in dat soort gedoe. De ouders van mijn vriend nemen mij dat kwalijk, ze zijn ervan overtuigd dat er iets achter zit”, zegt de milieuadviseur met spijt in het hart.

Meer flexibiliteit binnen een latrelatie

Toch zou de keuze om apart te wonen geen alarmsignaal moeten zijn. “Verschillende studies hebben aangetoond dat single zijn sommige mensen gelukkiger maakt, maar dat betekent niet dat je geen sterke relatie kan hebben als je alleen woont”, legt Patrick Traube verder uit. “Als beide partijen akkoord zijn, kan het zelfs de sleutel zijn tot een langdurige relatie. Je kan dolverliefd zijn zonder zeven dagen per week samen te zijn. Het gemis kan zelfs een drijfveer zijn om de vlam brandend te houden. Het belangrijkste is respect voor de ander, en een open communicatie. Samenwonen is geen garantie voor de duurzaamheid van een relatie, laat staan voor geluk.”

Léonie (35 jaar) en Clément (37 jaar) moeten we alvast niet meer overtuigen. “Door apart te wonen kunnen we ons allebei focussen op onze job, maar ook onze vriendschappen onderhouden. Zonder dat we voortdurend verantwoording moeten afleggen over onze dagelijkse bezigheden of hobby’s. Hij woont in Antwerpen, ik in Brussel”, vertelt Léonie. “We kijken nog steeds uit naar elke date en brengen de weekends vaak bij elkaar door. We zijn net terug van een weekje vakantie samen: de vlam en de zin in elkaar zijn nog brandend, we verzanden niet in routine.”

latrelatie-relatiemodel

Glukomory

Samenwonen is geen prioriteit

Recent onderzoek van de datingapp Tinder onder 18-25-jarigen toont aan dat 72% van de ondervraagden er bewust voor kiest om alleen te wonen, gewoon omdat ze dat fijn vinden. “In een relatie is het gevoel van vrijheid erg belangrijk voor de persoonlijke ontwikkeling en mentale gezondheid”, weet psycholoog Patrick Traube. “Wie alleen woont, leidt een leven zoals hij of zij dat zelf wil, zonder belemmeringen of druk. De flexibiliteit is ook groter: veranderen van job, verhuizen, een huisdier nemen, onregelmatige uren werken.. Het zijn beslissingen die je minder spontaan neemt wanneer je samenwoont, omdat je rekening houdt met de ander. Al die aanpassingen kunnen een negatieve invloed hebben op de relatie en die zelfs verstikken.”

Wat met de veranderende kijk op relaties, vooral bij millennials? “Zij aarzelen niet om opnieuw te beginnen en van partner te veranderen omdat scheidingen voor hen veel ‘normaler’ zijn, door de generatie van hun ouders. Samenwonen, laat staan huwen, is daarom geen prioriteit”, benadrukt de psycholoog. In 2023 daalde het aantal verklaringen van wettelijke samenwoning met 3,6% ten opzichte van het jaar daarvoor. Het aantal huwelijken daalde dan weer met 4% ten opzichte van 2022, terwijl het aantal echtscheidingen met 3,6% steeg**.

Alleen wonen is te duur

Ervoor kiezen om niet samen te wonen is niet altijd eenvoudig, vooral als je het financiële plaatje bekijkt. Sinds de pandemie wonen meer koppels samen uit economische noodzaak – lees: alleen wonen is te duur. In België besteedt een alleenstaande 40% van zijn maandbudget aan huisvesting, tegenover 30% voor een gezin.

Eloïse (48 jaar) is moeder van een dochter van 6. Ze twijfelde lang om te gaan samenwonen met Christophe (51 jaar), zelf vader van twee tieners, maar woont op dit moment nog apart. Het koppel is vijf jaar samen en beseft dat alleen wonen de duurdere optie is. “Maar ik ben niet meer bereid om de toegevingen te doen die mijn vorige relatie kapot hebben gemaakt. We brengen tijd met elkaar door wanneer we 100% beschikbaar zijn. Natuurlijk plannen we ook weleens een familieweekend en zijn we er voor elkaar als er problemen zijn: niet samenwonen betekent niet dat we in een sprookjeswereld leven”, legt Eloïse uit.

De voordelen van een latrelatie

Patrick Traube bevestigt de mogelijke voordelen van de latrelatie. “Je kan als koppel best de voordelen van een relatie en single zijn combineren. Of je een twintiger bent die zijn vrijheid wilt behouden, gescheiden, weduwe of weduwnaar bent en bang bent om opnieuw met iemand samen te wonen, of een alleenstaande ouder bent die geen behoefte heeft aan het opbouwen van een nieuw samengesteld gezin… er zijn zoveel redenen om voor lange of korte tijd toch even alleen te willen wonen. Het is gewoon niet voor iedereen weggelegd”, waarschuwt de psycholoog.

“Als je jaloers van aard bent of je partner niet volledig vertrouwt, dan kan het dagelijkse leven wel heel ingewikkeld worden. Allebei voor de volle 100% achter de keuze voor een latrelatie staan is een absolute basisvoorwaarde. Elkaar graag zien, of je nu samenwoont of niet, betekent niet dat je moet samensmelten met het risico de ander te verstikken. Het is net essentieel om elkaar wat ruimte te geven”, benadrukt de specialist nog.

*Gegevens van Statbel geanalyseerd door L’Echo en De Tijd in april 2023.
**Statbel.

Lees ook: Wie zijn de sluwe mannen die tegelijkertijd meerdere relaties hebben?, Staan heteroseksuele vrouwen meer open voor homoseksuele relaties?, Wat te zeggen (en wat niet) tegen iemand die door een break-up gaat.