Mireille-Tsheusi Robert is schrijfster en voorzitster van Bamko asbl, een Belgische vereniging die zich bezighoudt met vraagstukken rond ras, gender en dekolonialiteit. We bespraken met haar de impact van positieve representatie op jongeren van niet-blanke afkomst en het belang ervan in hun opbrenging.
De impact van de media
“Het is al aangetoond dat film, televisie en de media een sterke invloed hebben op mensen in het algemeen en nog meer op kinderen. Zichzelf afgebeeld zien op het scherm kan een positieve invloed hebben op het beeld dat jongeren van zichzelf hebben en, op zijn beurt, op hun gevoel van eigenwaarde”, legt Mireille-Tsheusi Robert uit. Een nominatie voor een ceremonie of de toekenning van een positieve en belangrijke rol aan een niet-blanke actrice heeft dus een positief effect op jongeren. Voor de onderzoekster blijven deze vorderingen positief, ook al zijn er andere punten van kritiek op de filmwereld, met name wat de plaats van de vrouw betreft.
Lees ook: De beste tips voor een stralende bruidsmake-up
De positieve voorstellingen in de media hebben dus invloed op jongeren van niet-blanke afkomst in de constructie van hun identiteit. Iets wat Mireille-Tsheusi Robert omschrijft als een “pad van strijders”. Volgens haar worden vandaag veel zaken in vraag gesteld en vragen ze om heruitvinding. “Het is in deze tijd moeilijk om een identiteit te vormen en op basis daarvan keuzes te kunnen maken. Daarvoor is het een voordeel om mensen te hebben die op ons lijken en die keuzes maken om onszelf toe te staan dezelfde keuzes te maken als zij.”
Negatieve representatie
Als positieve representaties impact hebben op deze jongeren, dan hebben negatieve dat ook. Mireille-Tsheusi Robert wijst er echter op dat vooroordelen niet hetzelfde zijn naargelang de herkomst. Om de impact van negatieve voorstellingen te illustreren, baseert de voorzitster van Bamko asbl zich op een door haar uitgevoerde studie over de impact van de blackface van Père Fouettard op zwarte kinderen. Zij legt uit dat deze kinderen de man in blackface zien als een echte zwarte man die dus op hen lijkt.
“Ze zien hem als de clown, de schurk, de bediende, al deze rollen die betrekking hebben op de eeuwenoude stereotypen van zwarte mensen. Daardoor identificeren kinderen zich met iets negatiefs. Deze reactie kan leiden tot een afwijzing van hun identiteit. “Deze kinderen zullen zichzelf in een negatieve modus opbouwen, de textuur van hun haar haten, de kleur van hun huid en ze zullen proberen afstand te nemen van wie ze zijn”, legt onze deskundige uit. Negatieve voorstellingen mogen niet worden onderschat, ze hebben een concrete impact op de manier waarop jongeren zichzelf zien en bijgevolg op hun zelfvertrouwen.
Een positieve ontwikkeling?/
Hoewel Mireille-Tsheusi Robert blij is dat Michelle Yeoh onlangs de Oscars heeft gewonnen voor Aziatische kinderen die in de Verenigde Staten wonen, benadrukt ze het belang van nabijheid. Het is belangrijk, zegt ze, dat deze rolmodellen dichtbij zijn zodat jongeren kunnen zeggen: “Dit is haalbaar, zij die in dezelfde omstandigheden is opgegroeid als ik en eruitziet als ik is geslaagd.” Een overwinning van Babetida Sadjo in de Magritte zou dus een grotere impact hebben op niet-blanke kinderen en meer bepaald op zwarte kinderen die in België wonen. Voor Mireille-Tseushi Robert “moeten we dus vermijden om als Belgen munt te slaan uit het antiracistische werk van anderen en liever hetzelfde doen aan onze kant, waarom niet beter?
Volgens de auteur zal de dag komen dat “er niet-blanke mensen in de hoofdrollen zullen zitten en deze rollen niet langer stereotiep zullen zijn, wanneer deze acteurs en actrices de universele rol kunnen spelen”. Tot slot herinnert Mireille-Tsheusi Robert ons eraan dat de dingen niet bij toverslag gebeuren. Deze keuzes en overwinningen op de plechtigheden gebeuren niet zonder politieke wil. “Als Michelle Yeoh dit jaar in de Verenigde Staten een Oscar won, was dat geen toeval. Het is ook omdat er activistisch werk achter zat, een politieke wil om het haar te geven.
Lees ook: Moederdag: 8 fijne doe-ideeën om samen te genieten
