Sneller wordende ademhaling, hogere hartslag of flauwvallen: het zijn stuk voor stuk symptomen bij mensen die last hebben van prikangst of naaldfobie, een officieel erkende psychische aandoening en ziekte. Herken jij jezelf hierin? Dan ben je niet alleen: maar liefst een op tien volwassen heeft er last van, en daarmee is prikangst een veelvoorkomend probleem dat bovendien kan leiden tot verzuim. Prikangst kan immers een grote belemmering vormen voor het afnemen van bloed, het toedienen van medicijnen – of een vaccin.
Waar komt prikangst vandaan?
Prikangst heeft verschillende oorzaken, gaande van een negatieve of zelfs traumatische ervaring met een eigen prik of die van iemand anders. Maar er is ook een heel logische verklaring waarom velen onder ons prikken het liefst uit de weg gaan.
“Prikangst is eigenlijk heel normaal, zeker bij kinderen”, legt Marjolein uit. “Onze huid vormt het belangrijkste beschermingsmechanisme. Het voelt dan ook heel onnatuurlijk wanneer onze huid wordt doorboord, gesneden of geprikt. Op dat moment treedt er instinctief een natuurlijke tegenreactie op: er gaat een soort alarmsysteem af in ons brein. In de prehistorie gebeurde dit bijvoorbeeld wanneer een gevaarlijk dier ons pad kruiste: de alarmbel gaat af en het lichaam maakt zich klaar om te reageren. Adrenaline en stresshormonen komen vrij die ons in staat stellen om te vluchten, te vechten of volledig te verstijven. Datzelfde alarmsysteem wordt ook bij mensen met naaldfobie geactiveerd wanneer ze een prikje krijgen.”
“Je hart gaat sneller slaan, je keel knijpt dicht, je begint te zweten en voelt je flauw. Je lichaam geeft dan een signaal naar de hersenen dat er wel degelijk gevaar is waardoor de angstgedachten die in je hoofd spoken, versterkt worden.”
5 tips voor je vaccinatie
Prikangst kan heel overweldigend zijn en zorgt ervoor dat je dergelijke situaties probeert te vermijden. Maar dat is nu net niet wat je zou moeten doen. Wat kan je dan wél doen om de cirkel te doorbreken?
- Ga prikken niet uit de weg, want door naalden te vermijden, bevestig je je angst. Ga de confrontatie aan en probeer de situatie naar jouw hand te zetten. Na verloop van tijd zullen de angstige gedachten plaatsmaken voor positievere gedachten.
- Maak je prikangst bespreekbaar. Het helpt om je angst en emoties te delen en bespreekbaar te maken. Dat kan met collega’s, vrienden en familie maar vooral ook met de persoon die je de prik zal toedienen. Tenslotte kan ook een psycholoog je helpen je angst milder te maken of te overwinnen.
- Zoek naar afleiding. Op die manier verleg je de focus van je angstige gedachten naar je omgeving. Kijk de andere kant uit en concentreer je op de verschillende voorwerpen die je ziet in de ruimte, op hun vorm en hun kleur.
- Probeer zoveel mogelijk te ontspannen door bijvoorbeeld relaxatie- of ademhalingsoefeningen of door met een koptelefoon naar muziek luisteren. Maar ook je smartphone kan hierbij helpen. Zo ontwikkelde de universiteit van Tilburg de game-app AINAR speciaal voor mensen met prikangst om hun stress weg te nemen en lichamelijke reacties helpen onder controle te houden.
- Zorg voor een goede nachtrust en maaltijd alvorens je je laat vaccineren, zo verklein je de kans op flauwvallen en misselijkheid.
Overweeg je psychotherapie om jouw prikangst bij de horens te vatten? Dan kan je Marjolein contacteren via marjolein.cloutte@gmail.com.
Lees meer Marie Claire: 45% van de Belgische singles wil zich laten vaccineren in de hoop een partner te vinden, Ook de pil verhoogt het risico op trombose: “Vergelijking met AstraZeneca is niet eerlijk”, Is ‘seed cycling’ het geheime wapen tegen menstruatieklachten?
