ADHD is een ontwikkelingsstoornis die bij de meesten wel een belletje doet rinkelen. Toch is het iets wat vooral gelinkt wordt aan mannen, terwijl ADHD bij vrouwen even vaak voorkomt. Hoe komt dat en wat zijn verschillen met ADHD bij mannen? We vroegen raad aan psycholoog Jan Schrans.

Moeilijk kunnen stilzitten, chaotisch zijn en van het ene naar het andere project springen, het zijn een paar symptomen die gelinkt worden aan Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ofwel ADHD. Over het algemeen is het een stoornis die niet meer in de taboesfeer zit en onder de meesten wel gekend is. Toch wordt het een heel ander verhaal als het over ADHD bij vrouwen gaat. Daar is namelijk veel minder over bekend én het wordt bovendien ook veel minder gediagnosticeerd. Psycholoog Jan Schrans van ADHD/ADD expertisecentrum JoVo, geeft tekst en uitleg.

Wat is ADHD en hoe ontstaat het?

Eerst en vooral is het belangrijk om te beseffen dat er binnen ADHD nog een onderverdeling is in drie categorieën. “Enerzijds heb je het onoplettend zijn en moeilijk de aandacht erbij kunnen houden. Dit werd vroeger ADD genoemd maar sinds de jaren 90 wordt die term niet meer in de wetenschap gebruikt. Daarnaast is er de vorm waarbij er sprake is van hyperactiviteit. De derde vorm is eigenlijk een combinatie van de eerste twee. Er is dan sprake van zowel onoplettendheid als hyperactiviteit. Dit komt voor in 80% van de gevallen”, legt psycholoog Schrans uit.

Daarnaast is het ook belangrijk om te weten dat ADHD niet iets is dat zomaar verschijnt. “ADHD ontstaat bij de bevruchting of alleszins in de loop van de zwangerschap. Complicaties bij de zwangerschap en geboorte kunnen hier ook een rol in spelen, maar ADHD is vooral sterk genetisch bepaald, tot wel 80%”, vertelt psycholoog Schrans “Er wordt vaak verkeerdelijk gedacht dat het het gevolg is van een slechte opvoeding, stress of luiheid, maar dat is dus niet het geval”, verzekert hij.

Symptomen van ADHD

Volgens psycholoog Schrans zijn er ontzettend veel kenmerken die kunnen wijzen op ADHD. Voorbeelden zijn moeilijk kunnen plannen, moeilijk de aandacht erbij kunnen houden, onrustig zijn in het hoofd of in het gedrag, impulsiviteit, uitstelgedrag of hyperfocus. “ADHD is eigenlijk een heel spectrum en je hebt het van de lichtste vorm tot de meest ernstige en alles daartussen”, vertelt hij.

Slechte diagnostiek bij vrouwen

Hoewel ADHD een ontwikkelingsstoornis is die eerder aan mannen wordt gelinkt, zijn er toch evenveel vrouwen die ermee te maken krijgen. De reden dat we het niet aan vrouwen linken komt volgens psycholoog Schrans omdat het bij vrouwen minder snel herkend wordt. Dit komt doordat het zich bij vrouwen vaak anders manifesteert. “Het begint eigenlijk al in de kindertijd. Zo zijn jongens met ADHD veel drukker en opstandiger terwijl meisjes met ADHD eerder veel gaan babbelen of dromen. Veel praten is iets wat sowieso al eerder aan meisjes wordt gelinkt waardoor de diagnose vaak gemist wordt”, legt hij uit.

Maar ook op latere leeftijd blijft ADHD bij vrouwen vaak onopgemerkt. Dit komt volgens psycholoog Schrans opnieuw door de manier waarop de ADHD zich uit: “Vrouwen met ADHD hebben vaker last van angsten en depressieve gevoelens. Ze worden dan gediagnosticeerd met een angststoornis of depressie terwijl het eigenlijk om ADHD gaat.”

Tot slot gaan vrouwen zich veel sneller aanpassen en hun symptomen proberen te onderdrukken weet psycholoog Schrans: “Van vrouwen wordt verwacht dat ze zich bescheiden en begeesterd gedragen. Als een vrouw druk gedrag vertoond wordt dat nog te vaak gezien als egoïstisch en asociaal, terwijl het bij mannen al sneller als ambitieus en gedreven wordt opgevat. Hierdoor gaan vrouwen met ADHD zich vaak proberen aan te passen waardoor de kenmerken ook minder opvallen”, legt psycholoog Schrans uit.

ADHD en hormonen

Als ADHD dan toch herkend wordt bij vrouwen gebeurt dat vooral in bepaalde levensfases zoals de puberteit, postnataal of in de perimenopauze. Dat is volgens psycholoog Schrans niet zo maar: “Het wordt steeds meer duidelijk dat vrouwelijke hormonen een grote invloed hebben op het verergeren van ADHD klachten.”

“Er is ook een duidelijk verband met een verslapt bindweefsel. Dat zorgt voor bijkomende problemen die weinig te maken hebben met de ADHD op zich. Denk aan depressies, eetproblemen, verslavingen, lage bloeddruk, hartkloppingen, prikkelbare darmsyndroom enzovoort”, legt hij uit.

Gevaren van ADHD

Hoewel het hier in de eerste plaats gaat om een ontwikkelingsstoornis die niet kan worden teruggedraaid, is het toch cruciaal dat ADHD wordt ontdekt. “De symptomen zijn vaak belemmerend in het leven met onderpresteren op school of op het werk als gevolg. Dit kan dan weer leiden tot weinig zelfvertrouwen wat op zijn beurt kan uitdraaien tot verslavingen en zelfmoordpogingen. We zien dan ook dat mensen met ADHD gemiddeld korter leven”, waarschuwt psycholoog Schrans. “Toch is het niet alleen maar negatief. ADHD heeft ook zeker positieve kanten. Zo zijn mensen met ADHD creatiever en doen ze het vaak beter in crisissituaties. Ze zijn ook vaak enthousiast en gedreven”, weet hij.

De gevaren bewijzen waarom het zo belangrijk is dat mensen met ADHD gediagnosticeerd worden. “Een diagnose is voor veel mensen een keerpunt in hun leven. Ze begrijpen zichzelf beter en snappen beter waarom dingen in het verleden zijn misgelopen. Er kan dan ook een behandeling opgestart worden. Dat kan met medicatie, maar ook met een aangepaste levensstijl. Zo kan gezonde voeding, beweging, een verbeterde slaaphygiëne en het nemen van supplementen echt helpen”, zegt psycholoog Schrans.

Heb je zelf een vermoeden van ADHD dan kan je je laten testen bij een psycholoog, neuroloog of psychiater.

Lees ook: Dit kan je volgens een huisarts doen tegen een verzwakt immuunsysteem