Journalisten krijgen wereldwijd te maken met geweld. Vrouwelijke journalisten komen er vaker mee in contact vanwege hun werk en vanwege hun geslacht. De aanvallen zijn vaak seksueel en gendergerelateerd van aard.
Volgens een studie van UNESCO en het International Centre for Journalists (ICFJ) uit 2020 krijgt 73 procent van de vrouwelijke journalisten te maken met online intimidatie. Eén derde van hen overweegt zelfs om het beroep daarom te verlaten. Dit percentage van geweld tegen vrouwelijke journalisten leidt tot zelfcensuur. Dat kan zelfs betekenen dat essentiële informatie soms het grote publiek niet kan bereiken.
Uit de masterproef (Not) Part of the Job die Aida Macpherson schreef in haar master Journalistiek aan de KU Leuven, bleek eerder dit jaar ook al dat de grote meerderheid van vrouwelijke journalisten én opiniemakers met kleur vaak geconfronteerd worden met online intimidatie. Ze sprak daarvoor vijf journalisten en zeven opiniemakers.
“Ik laat me niet het zwijgen opleggen”
VRT-journaliste Loubna Khalkhali beaamde eerder in een interview met Marie Claire situaties van online intimidatie waar zij mee te maken heeft. “Ik ontvang regelmatig haatberichten, via Instagram. Als je als vrouw een mening hebt die niet mainstream is, krijg je ervan langs van de conservatieve garde. Maar ik laat me het zwijgen niet opleggen. Als ik zo’n berichten krijg, weet ik dat ik goed bezig ben”, aldus de journaliste.
Uit de masterproef van Aida Macpherson blijkt dat het merendeel van de gevallen van intimidatie van witte mannen komt, en doods- en verkrachtingsbedreigingen komen te vaak voor bij de ondervraagden. De intimidatie op Twitter blijkt het ergst.
Fysieke intimidatie
De internationale mensenrechtenorganisatie Raad van Europa (CoE) bracht vorige week een nieuw rapport uit waarin de toestand van de persvrijheid in tijden van globale spanningen werd onderzocht. Daaruit blijkt dat het aantal meldingen van ernstige bedreigingen voor de persvrijheid vorig jaar met 41 procent gestegen is in vergelijking met 2020. En niet enkel de cijfers op zich zijn zorgwekkend. De Europese persvrijheid staat onder druk: “Er is minder onafhankelijkheid en meer agressie tegen journalisten”, klinkt het.
In landen als Oekraïne, Afghanistan of Mexico blijkt de situatie momenteel bijzonder dramatisch voor journalisten. In Rusland, China en Noord-Korea is niet eens vrije journalistiek mogelijk.
Meldpunt voor agressie
In 2019 richtte de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) een meldpunt op voor fysieke of verbale agressie tegen journalisten. Er kwamen in 2020 121 meldingen binnen. In 2021 waren dat er 272. Kortom, een duidelijk stijging. De VVJ/AVBB werkt momenteel een veiligheidsstrategie uit voor specifiek binnenlandse journalisten. Ze krijgt daarvoor steun van de Vlaamse en Franstalige ministers van Media en de federale minister van Binnenlandse Zaken en Justitie.
