Toen het Belgische designduo Muller Van Severen tien jaar geleden op de proppen kwam met kleurrijke snijplanken, schudden ze de zwart-beige interieurwereld wakker. Anno 2022 is kleur de sfeermaker in huis, en zijn er talloze namen die hun liefde voor kleur niet onder stoelen of banken steken.
Irène en Thomas Cohen, de stichters van Bonton, richtten onlangs een fanclub voor kleur op. Club Couleur, hun nieuwe mode- en decoratie-avontuur, dompelt alledaagse basics onder in de chromatische baden. Elektrischblauwe overalls, lipstick-rode sweatshirts van Fruit of the Loom of lila handdoeken fleuren nu de Marais op, waar hun boetiek afgelopen november de deuren opende. “Het magische aan kleur is dat het zo verbonden is met emoties”, zegt Irène Cohen. “Iedereen voelt zich door een of andere kleur aangesproken en heeft er ook een uitgesproken mening over. Het doet iets met een mens. Niemand staat neutraal tegenover kleur.”
Lees ook: De meest stijlvolle hotel in Parijs voor je volgende citytrip.
Voor Henri Matisse – de bekende meester van het fauvisme, een kunststroming die meestal werkte met bonte kleuren – waren kleuren zelfs de poort naar vreugde. “Omdat kleuren ons tot in de ziel kunnen raken, kunnen ze ons ontroeren, in beweging zetten, en een intense vorm van vreugde brengen. Laten we kleur tot onder onze huid binnendringen, dan vullen we ons op met het leven zelf”, schreef hij.
Kleur bekennen
Ook de Britse hedendaagse kunstenaar Damien Hirst wilde met het schilderen van zijn kersenbloesems emoties oproepen, schilderijen die overigens sinds juli vorig jaar te zien zijn in het museum voor hedendaagse kunst Fondation Cartier. “Ik wil dat mensen bij het bekijken van mijn werk even alles vergeten en zich laten meeslepen. Ik wil hun het gevoel geven dat wat er ook in de wereld gebeurt, er hun aangename dingen kunnen overkomen”, vertelt het enfant terrible van de Britse kunst, met zijn lichtroze pak en zijn K-PopStar-blauwe haar.
In een tijdperk waarin de pandemie ons leven vergrijst, is kleur bekennen bijna een daad van rebellie. “Kleur illustreert de hartslag”, bevestigt Thomas Zylberman, mode-expert bij trendbureau Carlin International. “Kleur appeleert aan een primitieve reflex, het brengt instant visueel genot.” Iedereen herinnert zich wellicht de #instarainbowchallenge, die ons tijdens de lente van 2020 op Instagram uitnodigde om – als tegenoffensief tegen de lockdown-depressie – elke dag een andere kleur aan te trekken. Niet minder dan 12.000 mensen namen er in één week tijd aan deel.
Impact kleur op stemming
“De nieuwste ontwikkelingen in de neurowetenschap laten zien dat kleuren onze emoties en ons onbewuste inderdaad beïnvloeden”, legt ontwerper en auteur van The Astonishing Power of Colors Jean Gabriel Causse uit. “Blauw activeert bijvoorbeeld de rechterhelft van onze hersenen, de zetel van creativiteit, en rood de linkerhersenhelft, de zetel van de rede. We worden dus creatiever als we werken in een kantoor met blauwe muren en geconcentreerder en productiever in een omgeving met warme tinten.”
Lees ook: Wat als je spijt hebt van het moederschap?
Toch bestaat er geen sluitende wetenschappelijke uitleg voor het verband tussen kleur en emotie, omdat ook psychologische en vooral culturele factoren een rol spelen bij het waarnemen van kleuren. Het is dus niet de kleur zelf (“een pure menselijke creatie”, aldus kleurenhistoricus Michael Pastoureau) die de emotie oproept, maar de symbolische associatie die we ermee maken.
“Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die een rode jurk dragen aantrekkelijker worden bevonden dan diezelfde vrouwen in een zwarte of witte jurk. Dat heeft weinig te maken met de kleur rood, maar meer met het feit dat een felle kleur zelfzekerheid uitstraalt”, legt kleurexperte Hilde Franq van de Antwerpse trendstudio Francq Colors, uit.
“Er is ook een studie die stelt dat – zelfs geforceerd – glimlachen al gelukkiger maakt. Dat lijkt een omgekeerde logica, want je zou denken dat een glimlach het gevolg is van een geluksgevoel, niet de oorzaak. Hetzelfde geldt voor kleurrijke kleding. Omdat we kleuren associëren met geluk, zal je je vanzelf vrolijker gaan voelen.”
Emotionele communicatie
Kleur gebruiken maakt dus onderdeel uit van de emotionele communicatie die niet alleen onze persoonlijkheid, maar ook onze sociale status weergeeft. We kunnen ons in bepaalde kleuren verstoppen of ons er juist door laten gelden. Zo speelden felgekleurde kostuums een succesvolle rol in het herpoweren van vrouwen, het gaf hun een minder sobere en meer gepersonaliseerde uitstraling. Opgegroeid met Instagram – het medium dat kleur weer volledig in de picture heeft gezet (hoe kan je beter opvallen in een met nieuws verzadigde feed dan door een flitsende outfit te dragen?) – hebben de jongere generaties de kleur- en stijltaboes volledig doorbroken.
“De internationalisering van kleurtrends via sociale media heeft de consument bevrijd van alle culturele referenties. Dat zie je bijvoorbeeld heel duidelijk in de Scandinavische modewereld, waar zwart en minimalisme altijd synoniem waren van elegantie en een slank silhouet”, analyseert Thomas Zylberman.
“Vandaag maakt kleur het mogelijk om weer een cliënteel aan te trekken dat zich buitengesloten voelde.” Een cliënteel dat de hele regenboog wil kunnen aanwenden om zich in al zijn veelkleurigheid uit te drukken – zoals de Amerikaanse zangeres Lizzo die haar ronde en uitbundige levensvreugde graag etaleert in veelkleurige jurken – of om een politieke strijd te voeren (van het paars tot het flamboyante roze van de feministische strijd). Dus kleur maakt misschien niet gelukkig, maar draagt er toch ongetwijfeld aan bij.
