Tijdens een officiële ceremonie met de Franse president Macron werd op 30 november 2021 de grafkist van Joséphine Baker het Panthéon binnengedragen. De kist bevatte aarde van de plekken waar de vrouw leefde. Haar stoffelijk overschot blijft in Monaco, waar ze gestorven en begraven is. De kist komt in de tombe als monument.
Ze was op haar 18de al een gigantische ster in de showbizz én betekende al heel wat voor de samenleving. Want ze sloot zich tijdens de Tweede Wereldoorlog aan bij het verzet en kreeg een job als spion voor de geallieerden. Daarnaast speelde Baker een voortrekkersrol in de strijd tegen racisme. De Amerikaanse weigerde immers om op te treden voor een gesegregeerd publiek.
Het mode-icoon
Maar daarnaast was Baker ook een mode-icoon, een muze in de haute couture-wereld. Meer specifiek van Christian Dior. Op 26 maart 2019 opende het Musée d’Orsay de deuren van zijn nieuwe tentoonstelling. Van Géricault tot Matisse: het was de eerste in zijn soort in Frankrijk die de kwestie van de vertegenwoordiging van zwarte mensen in de kunsten aan de orde stelde. En ja, tijdens je bezoek kon je ook een foto van danseres en activiste Joséphine Baker, genomen door fotograaf Carl Van Vechten, bewonderen.
Lees ook: De 12 meest iconische nineties looks aller tijden
De foto staat niet in de ruimte die gewijd is aan de amusementsindustrie, waar ze een groot deel van haar leven deel van uitmaakte, maar aan het eind van de tentoonstelling. Het onderschrift luidt: “Josephine Baker in een jurk van Dior op haar cocktailparty”.
Het beeld dat de meesten al die jaren van Josephine Baker is bijgebleven, is dat van een lenige en sensuele danseres die met haar heupen met een bananenrok zwaait. Exotisme voor sommigen, een mooie kritiek op de blanke verbeelding voor anderen… Of het nu op foto is of in de illustraties van Paul Colin, het beeld verschijnt bijna altijd naakt.
Joséphine Baker en Christian Dior
Maar bij die ene foto van Baker in Dior in het Musée d’Orsay blijft het niet. Want Baker was als het ware een van de eerste Amerikaanse vrouwen die na de Tweede Wereldoorlog Franse haute couture promootte. Frankrijk was op dat moment erg arm en er was geen geld om de Franse mode in de kijker te zetten. Joséphine was op dat moment goed bevriend met Christian Dior en Pierre Balmain en droeg hun stuks in Amerika waar ze gefascineerd raakten door Europese mode.
En ook nog steeds nu heeft Joséphine een invloed op Dior. Creative Director Chiara Grazia-Chiuri zocht voor de Haute Couture Spring – Summer 23 – 24 inspiratie bij powervrouwen en bouwde rond hen een zeer vrouwelijke collectie uit. Joséphine Baker was daarbij zowat de rode draad. De looks op de catwalk werden geïnspireerd door 1930’s glamour en doen terugdenken aan wanneer Christian Dior zijn atelier aan Avenue Montaigne opende.
Chiuri’s collectie bracht hulde aan elk van haar verschijningsvormen, met veren en zilveren franjes die aan haar cabarettijd doen denken, via de vloeiende strakke pakken van haar latere stijl, en de meer mannelijke pakken die haar swingende seksualiteit in de kijker zetten.
1/5
2/5
3/5
4/5
5/5
Lees ook: Toegang tot onderwijs voor meisjes niet vanzelfsprekend
