Op 6 oktober 2010 verandert het socialemedialandschap voorgoed. Een nieuwe foto-app duikt op: Instagram. Hij wordt al heel snel een vaste waarde én een kweekschool voor modeblogsters, modellen en poster girls van cosmeticamerken. De newsfeed is net een fotoreeks van mensen die allemaal om het mooist zijn. Het sociale netwerk telt al snel miljoenen gebruikers en is toegankelijk voor iedereen. De getoonde schoonheden zijn dus niet meer altijd zogenaamde ‘klassieke schoonheden’.
Lees ook: 10 tips van experts voor meer energie.
Er zijn intussen immers talrijke accounts die foto’s tonen van lichamen die veel minder binnen de norm passen. “Ik heb me geregistreerd op Instagram om mijn favoriete dikke blogsters te kunnen volgen toen ze overstapten”, verklaart Pelphine. Haar account ‘Corps Cools’ (21.500 volgers) ontmantelt lichaamsnormen en strijdt voor een radicale inclusiviteit. Zo kun je er dikke, gehandicapte vrouwen en/of vrouwelijke slachtoffers van racisme zien die hun eigen Instagram-platform hebben, waar hun te vaak vergeten of zelfs neergehaalde schoonheid in het zonnetje wordt gezet. Vetrollen, haargroei en pukkels worden steeds minder verborgen.
Dit bericht bekijken op Instagram
“Instagram is een vergrotende spiegel van de maatschappij”
“Dankzij Instagram kreeg ik meer vrouwen te zien die op mij lijken, zwarte vrouwen en dikke vrouwen met een donkere huid”, vindt de Parijse dichteres Kiyémis. Er zijn duizenden van zulke gediversifieerde profielen, zoals Sugar McD of Non Air Brushed Me, waar je alle lichaamstypes te zien krijgt. En stuk voor stuk hebben ze (heel) veel volgers. Als gevolg daarvan toonden ook magazines, reclame en mode in de loop van dit decennium meer diverse gezichten.
“Instagram is een vergrotende spiegel van de maatschappij”, analyseert Sylvie Borau, die docente en onderzoekster is aan de Toulouse Business School. “Het is een beeldmedium dat eigenlijk de schoonheidsnormen aanscherpt. En hoe meer de normen overhoop worden gehaald, hoe meer de publieke ruimte dat zal oppikken en volgen.” Pelphine van Corps Cools komt tot dezelfde vaststelling: “De merken hebben deze trend overgenomen: ze gaven meer zichtbaarheid aan lichamen die buiten de schoonheidsnormen vallen en maakten daar een verkoopsargument van.”
De SS21 ‘Here To Stay’-campagne van Zalando (zie de foto bovenaan dit artikel) is daar een mooi voorbeeld van. “Deze campagne is een viering van de kernwaarden van Zalando, met het omarmen van diversiteit en inclusiviteit in het bijzonder. Deze waarden en de verhalen van echte mensen betekenen veel voor ons, en geven ons de mogelijkheid om de dialoog aan te gaan met onze diverse klanten”, aldus Barbara Daliri, Zalando’s Senior Vice President Sales & Marketing.
En wie merken en reclame zegt, zegt fotomodellen: dankzij deze evolutie konden talrijke vrouwen voor een modellencarrière kiezen, zoals Jari Jones of Tess Holliday in de Verenigde Staten. Of Odile Gautreau in Frankrijk, die in 2013 begon als model: “Ik kreeg een groter bereik dankzij Instagram. Fotomodel worden is niet eenvoudig, en dit medium geeft je een venster op de wereld dat je elders niet hebt.” In minder dan een jaar maakte ze van haar account haar beroep. “Op Insta ben je je eigen visitekaartje, niet alleen met je lichaam en gezicht, maar ook met je engagement”, verklaart ze. Ze post niet alleen haar fotoshoots en reclamecampagnes, maar praat ook openlijk over de soms ambivalente relatie die ze sinds haar puberteit met haar lichaam had. Talrijke mensen herkenden zich in haar. Een visitekaartje voor iedereen dus, dat rekening houdt met alle lichaamstypes. Of dat lijkt te doen.
Schoonheidsnormen zijn verankerd
Want de diversiteit blijft in feite beperkt. Talrijke activistes hekelen de uniformisering van de schoonheden die worden weergegeven onder de hashtags die inclusiviteit aanmoedigen. “De beeldvorming van lichamen is verbeterd, maar tegelijkertijd ook niet zo erg. Mijn lichaamstype is heel weinig te zien op Instagram en bestaat in de media niet eens”, zegt Pelphine van Corps Cools. “De lichamen die worden toegelaten, wijken net een tikje af van de norm”, luidt haar kritiek. Met die analyse is onderzoekster Sylvie Borau het eens: “Foto’s van dit soort schoonheid waren tot dan toe zo goed als afwezig in de media, en stellen dus de perceptie ervan in vraag. Maar schoonheidsnormen zijn verankerd in de samenleving en zullen niet van vandaag op morgen veranderen. De getoonde personen blijven jong, hebben meestal een lichte huid en zogenaamd fijne trekken, en zijn min of meer ‘niet al te dik’.”
Lees ook: 25 x jassen voor het tussenseizoen.
En mogelijk bevestigt het algoritme van Instagram deze theorie. “Pas als ik zie dat dikke influencers evenveel abonnees hebben als hun dunne collega’s, en dat het zoekalgoritme ze valoriseert, zal ik geloven dat er echt iets verandert. Momenteel blijf ik eerder sceptisch”, vertelt Kiyémis. Want het lijkt erop dat het sociale netwerk, dat een zeer streng censuurbeleid handhaaft, gemakkelijker dikke dan dunne mensen wegfiltert. In februari 2020 publiceerde Leslie Barbara Butch, deejay en militante tegen dikfobie, op haar persoonlijke account een foto van zichzelf op de cover van het magazine Télérama, onder de titel ‘Waarom worden dikke mensen uitgesloten?’ Na enkele minuten verwijderde Instagram haar publicatie vanwege naaktheid, en haar profiel tijdelijk afgesloten. Nochtans waren er op het beeld geen geslachtsdelen of tepels te zien, alleen veel huid.
Dit bericht bekijken op Instagram
Dit bericht bekijken op Instagram
Dit bericht bekijken op Instagram
Dit bericht bekijken op Instagram
Dit bericht bekijken op Instagram
Dit bericht bekijken op Instagram
