Bij veel mensen leeft het idee dat racisme enkel in de grote dingen vervat zit, zoals iemand op een gewelddadige manier aanvallen, of uitschelden. Maar dat is niet het hele verhaal. “Wat schadelijk kan zijn voor het slachtoffer, hoeft niet allemaal strafbaar te zijn voor de rechter”, zegt Naima Charkaoui, een Belgische politicologe die werkt rond mensenrechten, kinderrechten en diversiteit. “Het zit in onschuldig bedoelde opmerkingen zoals “Van waar ben je? Maar ja, van waar ben je echt?” die ervoor zorgen dat je het gevoel krijgt dat je anders en raar bent waardoor je er niet bijhoort. Dit soort boodschappen krijg je heel vaak.”
Dit bericht bekijken op Instagram
Die kleine kwetsende opmerkingen worden meestal gemaakt omwille van iemand zijn of haar afkomst. Het gebeurt zelf dat we er mopjes om maken. En het zijn die opmerkingen die we volgens Ama Kissi, psychologe die onderzoek doet naar raciale discriminatie, benoemen als “microagressies”. “Deze uitspraken zijn vaak subtieler en verlopen in vele gevallen onbewust bij mensen, maar helaas zijn het net die uitspraken die heel veel voorkomen en waarvan mensen niet beseffen dat dit racisme is.”
Racisme met de paplepel meegekregen
Hoe komt het nu dat we onszelf vaak niet bewust zijn van raciale uitspraken? Volgens Charkaoui spelen stereotiepen daar een grote rol in. Zo hebben we vroeger allemaal weleens een strip gelezen waarin een donker gekleurd persoon staat afgebeeld in schaarse kledij met een botje door het haar. “Dat zijn stereotiepen waar we mee opgegroeid zijn. En het vergt een grote inspanning om daarvan los te komen.” Ook Kissi deelt deze mening en voegt hier nog aan toe dat racisme gewoonweg ingebakken zit in de instituties van onze samenleving. In het onderwijs, de gezondheidszorg, noem maar op.
Pexels
Vrouwen internaliseren racisme
Zowel kinderen als volwassenen, en vrouwen als mannen komen in aanraking met racisme. Kinderen zijn hier vaak gevoeliger voor omdat hun kinder- en pubertijd de belangrijkste periode is om zichzelf te ontwikkelen. Ook vrouwen en mannen gaan er vaak anders mee om. “Vrouwen zijn meer geneigd om raciale uitlatingen te internaliseren en hierdoor zichzelf te schaden, terwijl mannen dit meer gaan externaliseren en daardoor nog meer bekritiseerd worden”, vertelt Charkaoui.
Mentaal welzijn in gevaar
In haar boek Over wonden en veerkracht legde Charkaoui de nadruk op de slachtoffers van racisme en de mentale impact die dit veroorzaakt. Veel te weinig denken we na over hoe mensen zich nog maar een minuut na een racistische uitlating moeten voelen. Hoe diep voelen mensen zich gekwetst en hoe gaan ze hiermee om? Voor ieder persoon is deze ervaring anders aangezien de ene persoon al wat veerkrachtiger is dan de andere persoon. Maar één ding is zeker volgens Kissi: “Systematisch blootgesteld worden aan racisme zorgt voor littekens.”
Unsplash
Stress, angst en paniekaanvallen
Wanneer een persoon vaak te maken krijgt met racisme in de brede betekenis van het woord, kan dit leiden tot een laag zelfbeeld. Dat kan zich doortrekken op alle aspecten van iemands leven, zoals op school, op het werk, in de winkel. Dit gaat vaak gepaard met angststoornissen en chronische stressgevoelens. Zo kan een persoon iedere seconde op straat een gevoel van angst ervaren, en het gevoel hebben dat ze het op hem gemunt hebben. Of kan een persoon situaties uit de weg gaan, uit angst hier anders bij betrokken te worden en een scheldwoord naar de kop geslingerd te krijgen. Personen kunnen zich zelfs zodanig gestresst voelen dat ze zich gaan isoleren van de buitenwereld of paniekaanvallen krijgen.
Zeg ‘nee’ tegen racisme
Wat vooral belangrijk is: wees lief voor de ander. Of je nu zelf ooit al iemand intentioneel of niet-intentioneel gediscrimineerd hebt op ras of niet, het is nog steeds niet te laat. Je kan nog steeds een steun of luisterend oor zijn. Daarvoor moeten we alert zijn op wat we zeggen en hoe we dit zeggen. En moeten we openstaan voor kritiek. We mogen daarom het taboe rond racisme niet zomaar in een hoekje duwen, in tegendeel we moeten het thema net extra belichten. Dat is belangrijk voor de generaties die volgen. Racisme moet eruit.
Pexels
Lees meer Marie Claire op: #ChooseToChallenge: dit is het thema van Internationale Vrouwendag 2021; Yes he can! Barack Obama breekt record met tweet tegen racisme; #StopAsianHate is trending op sociale media, wat wil dit zeggen?
