“Ik ga tot tien tellen. Bij drie bent u wakker. Een. Twee. Drie.” Veel mensen den – ken nog altijd dat hypnose een barbaarse techniek is om mensen in slaap te doen vallen, zodat ze gemanipuleerd kunnen worden zonder dat ze het beseffen. Maar dokter Eric Mairlot, die het Belgische Institut de la Nouvelle Hypnose oprichtte, legt uit: “In tegenstelling tot wat er vaak gedacht wordt, raak je niet in slaap onder hypnose, en je kan tijdens een sessie ook niet gemanipuleerd worden. Een staat van hypnose is een staat van veranderd bewustzijn, iets tussen waken en slapen, een soort concentratie die gedeeltelijk bewust is, en die we allemaal op een heel natuurlijke manier kunnen bereiken. Daardoor kan je een ander facet van je persoonlijke levenservaring aanboren, terwijl je tegelijk nog contact houdt met de ander.”
Dr. Mairlot is al meer dan dertig jaar neuropsychiater en hypnotherapeut, dus hij weet waarover hij het heeft. Toch blijven de clichés hardnekkig voortleven. Hypnose heeft heel lang een bijzonder slechte reputatie gehad: er werd gezegd dat het een soort pseudo-geneeskunde was, iets tussen wetenschap en het occulte, en velen zagen het als een synoniem voor charlatanspraktijken. Maar nu wordt hypnose steeds populairder als therapeutische techniek.
Toen koningin Fabiola in 2009 onder hypnose aan de schildklier werd geopereerd, wekte dat de nodige sensatie op, maar het beroep had zich geen betere reclame kunnen wensen. “Er is tegenwoordig sprake van een echte boom: de vraag is tienmaal zo groot als toen ik begon!” verklaart de psychiater.
Lees ook: Waarom we vaak plots ziek worden op vakantie.
Hypnose is een eeuwenoude techniek
Hypnose is niet bepaald iets nieuws. De farao’s en de oude Grieken maakten er al gebruik van. “Hypnose is minstens 3000 jaar oud. Hypnose in de ware zin van het woord heeft haar wortels in de geneeskunde van eeuwen geleden. Daarna werden de schijnbaar mysterieuze spectaculaire verschijnselen lange tijd vooral tot vermaak van het publiek gebruikt. Gelukkig begonnen de wetenschappers zich in de jaren 30 van de vorige eeuw ook te verdiepen in de mogelijkheden van hypnose om lichamelijke, geestelijke en psychosomatische verschijnselen te behandelen. Hypnose wordt beschouwd als de moeder van de therapieën, en sinds 1950 wordt ze door de grote medische genootschappen van de meeste zogeheten ‘beschaafde’ gemeenschappen erkend als een diagnostisch en therapeutisch hulpmiddel.
Als patiënt hebben we de neiging om te denken dat de oplossing van buitenaf moet komen, bijvoorbeeld door een behandeling met medicijnen. Maar we hebben ook heel wat mogelijkheden in onszelf om allerlei kwalen te behandelen. “Het belangrijke is dat je niet in de verkeerde handen terechtkomt”, zegt Eric Mairlot. Want bedriegers zijn er genoeg. Zo is er het beroemde geval van de Canadees Messmer, een vooraanstaand figuur in de wereld van de hypnose, die alleen toneelvoorstellingen gaf. Hij was zo succcesvol dat deze fascinator zijn eigen Franse televisieshow kreeg die ‘Stars sous hypnose’ heette. Hij roept ook regelmatig de nodige controverse op, al wordt er gezegd dat die mensen in werkelijkheid acteurs zijn. “Hij brengt het beroep enorme schade toe”, zegt Eric Mairlot. “Het grote verschil tussen hypnose als spektakel en medische hypnose is dat wij werken in het belang van de patiënt, terwijl een artiest zijn proefkonijn alleen maar ziet als iemand die succes kan brengen via het publiek.
Lees ook: Kan je een ochtendmens worden?
België voorop
De wetenschappelijke wereld wordt meer en meer gewonnen voor hypnose, die tegenwoordig ook gebruikt wordt in Belgische ziekenhuizen. Professor Marie-Elisabeth Faymonville is anesthesiste en een pionier in België: zij was het die hypnose al in het begin van de jaren 90 introduceerde in de chirurgie in het A.Z. in Luik. Dankzij haar vooruitstrevende ideeën is België koploper op het gebied van medische hypnose in Europa.
Tegenwoordig maken meer en meer Belgische artsen, onder wie vele anesthesisten, gebruik van hypnose. Het wordt gebruikt om pijn te bestrijden en de patiënten te helpen om sneller te herstellen van een operatie. Meer en meer patiënten vragen om verdoving met hypnose. “Daardoor zijn er minder medicijnen nodig om de patiënt in slaap te brengen. De patiënt put uit de onvermoede bronnen in zichzelf, waarmee hij zich lang op de hypnose kan concentreren. De techniek heeft helemaal niets magisch: je moet de geest van een patiënt gewoon in een toestand brengen waarin hij zich op iets aangenaams kan concentreren. Hypnose koppelt de geest los van de lichamelijke gevoelens, en daardoor vermindert de activiteit in de hersenzones die gestimuleerd worden als je pijn voelt. Vandaar dat de band tussen de patiënt en de anesthesist-hypnotiseur ook zo belangrijk is”, zegt Eric Mairlot.
Een goed voorbeeld is de 43-jarige Laurence: “Het geheim is dat je totaal ontspannen bent tijdens de operatie. De anesthesist bracht me naar een plek die ik zelf gekozen had, en ik heb meer dan een uur rondgewandeld op een Grieks eiland. Ik proefde zelfs de gegrilde sardines en intussen waren ze me aan het opereren! Ik vond het een verrijkende ervaring, ik leerde veel over mezelf en mijn zelfvertrouwen is er door gegroeid!” zegt de jonge vrouw, die na de operatie weer snel op de been was. Dokter Mairlot benadrukt: “De medewerking van de patiënt is belangrijk. Je kan een patiënt niets tegen zijn zin opleggen. Dat misverstand heeft bij veel mensen jarenlang voor verwarring gezorgd.”
Niet voor iedereen
Ook hypnose heeft haar limieten. Ze wordt niet gebruikt wanneer er organen gekwetst zijn (bij tumors e.d.), maar alleen als het gaat om verlies van controle over emoties (depressie, angstaanvallen…), over gedachten (eindeloos blijven rouwen, laag zelfbeeld…) of lichamelijke aandoeningen (allergie, koliek, migraine…). Bovendien is niet iedereen even gemakkelijk onder hypnose te brengen.
Florent (39) gelooft er niet in. “Mijn vriendin wist haar boulimie te overwinnen dankzij hypnose. Mijn broer en zijn vrouw hebben hun zoontje van zeven laten behandelen tegen bedplassen. Ik vind dat geweldig, maar zelf ben ik niet overtuigd.” Volgens Eric Mairlot moet je ook echt willen onder hypnose raken. “Er is geen verschil tussen mannen en vrouwen. Bij kinderen zie je wel bepaalde periodes, tussen de 5 en 7 en tussen de 10 en 12, waarin ze meer openstaan voor hypnose. Een gouden raad: ga altijd naar een erkend psycholoog of psychiater. Hypnose is een ervaring die je vanbinnen beleeft, onder begeleiding van een bekwaam professioneel therapeut”, vertelt Eric Mairlot. Dus kies je deskundige met zorg, zeker nu de kunst van de suggestie een belangrijke bondgenoot in de gezondheidszorg belooft te worden.
