Een golf van zusterschap (de gemeenschap van vrouwen) overspoelt ons. Honderden vrouwen delen de laatste dagen op TikTok hun dagelijkse handelingen om seksisme te bestrijden. Dit fenomeen staat bekend als “micro-feminisme”.
Krachtige beweging tegen seksisme
Deze trend ontstond uit een TikTok-video die Ashley Chaney in maart 2024 deelde. In de video deelde de filmproducente één van haar micro-feministische technieken: “Wanneer ik een e-mail stuur naar een CEO of een bedrijfsleider die een assistent heeft, zet ik haar altijd als de belangrijkste ontvanger en vermeld haar als eerste. Misschien lijkt het onbelangrijk, misschien merkt niemand het op, maar het is voor mij een manier om te zeggen ‘we zijn ons bewust’.”
@iamashleychaney Girl’s girl, corporate edition. #microfeminism #feminist #feminism #corporatelife #girlsgirl ♬ original sound – Ashley Chaney
Aan het einde van haar video vraagt de Amerikaanse aan de kijkers wat hun “favoriete gebaar van micro-feminisme” is. In de reacties delen ze allemaal hun gebaren, soms vol ironie, subtiel feministisch. Of het nu op straat is, tijdens een drankje of op het werk, ze dragen allemaal bij aan het tegengaan van seksisme.
Een van hen vertelt bijvoorbeeld dat wanneer “mensen praten over een grote sportwedstrijd”, ze altijd vraagt wie er speelt, het vrouwelijke team of het mannelijke team? Een lerares legt uit dat wanneer een van haar leerlingen ziek is, ze eerst de vader belt. “Ze zijn altijd een beetje in de war in het begin en dan vraag ik hun: ‘Ben jij niet de ouder van…?”, zegt ze ironisch.
Een andere vrouw, wiens opmerking meer dan 1000 keer geliket is, deelt een anekdote die veel TikTok-gebruikers aan het lachen heeft gebracht: “Ik werk op een school. Na mijn huwelijk vroeg iedereen me wat mijn nieuwe naam zou zijn. Als ik zei dat ik nog steeds mevrouw Johnson was, trokken ze altijd een vies gezicht en antwoordde ik altijd: ‘Oh, mijn man heeft zijn naam ook niet veranderd.’”
De subtiele dagelijkse strijd
In haar video, bekeken door ongeveer 4.000 mensen, vertelt het model bekend onder het pseudoniem “Aaguaderata” dat wanneer ze een klein meisje of een jonge vrouw ziet, ze altijd probeert haar te complimenteren over iets anders dan haar uiterlijk. Ze let er ook op nooit opmerkingen te maken over het gewichtsverlies of -toename van een vrouw. Dit maakt deel uit van haar subtiele dagelijkse strijd tegen seksisme.
De gebruiker lana.khl legt op haar beurt uit dat ze altijd probeert het vrouwelijke voor het mannelijke te plaatsen en het woord “mensen” te gebruiken in plaats van “mannen”, omdat ze van mening is dat dit het bestaan van vrouwen en genderminderheden onzichtbaar maakt.
@lana.khl Vous faites des petits actions féministes vous aussi ? c’est pas grand chose mais c’est déjà ça !! #microfeminism #feministe #microfeminisme #femme ♬ son original – Lana ♡
Hoewel de meerderheid van de reacties bemoedigend is, uiten veel mannelijke internetgebruikers hun ongenoegen en lachen met het micro-feminisme en de dagelijkse activisten. Ze zeggen onder andere: “wat een verspilling van tijd, wat een verspilling van energie… Ik denk dat er veel belangrijkere dingen zijn voor een feministische strijd.”
Lees ook: Internationale Vrouwendag: waarom is de strijd voor vrouwenrechten nog steeds nodig?
Getuigenissen
Voordat het woord op TikTok werd verspreid, een trend werd en een hashtag kreeg, omarmde Mathilde het micro-feminisme al enkele jaren in haar leven. De 23-jarige vrouw vertelt aan Marie Claire dat ze haar benen juist meer spreidt in de metro wanneer een man dit doet en zo al de ruimte inneemt. Ze houdt ook rekening met de mogelijkheid van seksueel geweld in het openbaar vervoer en let erop dat geen enkele vrouw geïsoleerd raakt.
Emma, 24 jaar oud, benadrukt dat wanneer een volwassene aan haar kleine zusje vraagt of ze een vriendje heeft, ze toevoegt: “of een vriendin”. Dit detail is belangrijk omdat het benadrukt dat liefde niet perse heteroseksueel is. En Théo voert een micro-feministische daad uit door altijd maandverband in zijn badkamer te hebben, ook al heeft hij geen menstruatie.
De nieuwe generatie
Volgens Anna Toumazoff, een feministische activiste en de bedenker van het feministische meme-account @memespourcoolkidsfeministe, is deze nieuwe trend “verfrissend”.
Tijdens #MeToo in 2017 was er volgens haar ‘een vrij wraakzuchtig feminisme’, wat gerechtvaardigd was. Maar de laatste tijd is er een backlash gaande. Dit omvat een toename van cyberpesten tegen feministen en organisaties. “Het lijkt erop dat de nieuwe generaties zich op hun eigen manier bezighouden met feministische eisen,” juicht Toumazoff. “Dit gebeurt op een zachtere, meer aanvaardbare manier voor sommigen, maar niet minder doortastend en belangrijk”. Ze merkt op: “Dit zijn dagelijkse overwinningen. Meisjes maken elkaars leven gemakkelijker, wat natuurlijk het doel van feminisme is.”
De jonge vrouw heeft op sociale media veel hashtags gelanceerd. Enkele voorbeelden zijn #UberCestOver, waarmee ze in 2019 seksueel geweld tijdens ritten met een Uber aan de kaak stelde, en #SciencesPorcs in 2022. “Als ik een man op een stoep tegenkom, geef ik hem nooit voorrang. Een paar jaar geleden realiseerde ik me dat we de neiging hadden om een beetje tegen de muur te gaan staan, te verdwijnen of soms op de weg te gaan staan in plaats van op de stoep,” legt ze uit.
Dit bericht op Instagram bekijken
Sisterhood
Anna Toumazoff merkt op dat hoewel het ingewikkeld is om trends op TikTok te bestuderen, deze toch wel interessant is. Dit komt doordat de jongere generatie die het pre-#MeToo-tijdperk niet heeft meegemaakt, deze omarmt.
“Ik geloof dat micro-feminisme het moeilijk kan maken voor mensen die feminisme proberen te bekritiseren door te zeggen dat het alleen maar een constante strijd is”, deelt ze. Ze spreekt over deze met ironie gevulde video’s. “Ik vind het geweldig wanneer alle progressieve mensen en degenen die hun rechten willen bevorderen dit dodelijke wapen van humor omarmen.”
Deze micro-feministische acties onthullen vooral de dagelijkse sisterhood dat tussen vrouwen kan bestaan, of ze elkaar nu kennen of niet. Victoire (schuilnaam) herinnert zich met emotie een teken van vrouwelijke solidariteit. “Eens ging ik naar een psycholoog, en toen ze me aan het begin van de sessie de prijs vertelde, verontschuldigde ik me dat ik dat bedrag niet kon betalen en liep naar buiten. Ze antwoordde me: ‘zusterschap is belangrijker’. Sindsdien geeft ze me korting wanneer ik haar diensten nodig heb.”
Een andere keer was het Victoire zelf die blijk gaf van zusterschap en haar “micro-feministische” en een dappere daad verrichtte door in de gang te blijven met haar buurvrouw. De twee vrouwen spraken luid om hun andere buurvrouw te beschermen. Ze werd verbaal mishandeld door haar man. “Zo wist hij dat we er waren en begreep zij dat we bereid waren om in te grijpen en de politie te bellen indien nodig”, legt Victoire uit.
Op TikTok maken verschillende trends het mogelijk om feminisme, seksisme en andere vormen van gendergerelateerde of religieuze discriminatie aan te kaarten.
Lees ook: Tiktok: een handleiding
