Lichaamsbeweging wordt niet meer gezien als iets louter fysieks. Neurowetenschap toont aan dat er zich heel wat meer afspeelt tussen het bewegen van je spieren en je brein. Ook topsporters weten dat. Ze gebruiken bijvoorbeeld visualisatietechnieken om de hersenen voor te bereiden op een sportieve prestatie. De imaginaire herhaling van een beweging activeert dezelfde gebieden in de hersenen als de beweging zelf. Voor de wedstrijd begint, visualiseren sporters hun bewegingen. Door die beweging herhaaldelijk te zien, wordt ze een automatisme en dat versnelt de uitvoering ervan.
Je presteert niet alleen sneller maar ook beter: je brein past zich aan, het denkt niet meer “Ik moet lopen”. Je loopt gewoon. Op sportief vlak hoef je daarom geen heldendaden te verrichten of grote prestaties neer te zetten. Je geest wint immers altijd als je regelmatig sport. We overlopen de lijst van voordelen die de wetenschap toeschrijft aan het sporten.
Acute en chronische effecten
Onderzoek wijst uit dat sporten op twee vlakken positieve resultaten boekt. De acute effecten, die zich voordoen net na het sporten en die van korte duur zijn, en de chronische, die zorgen voor een langdurige wijziging van het zenuwstelsel en een invloed hebben op je hersenen. Dit wordt neuroplasticiteit genoemd. Sporten stimuleert een eiwit dat de groei en aanmaak van neuronen in de hand werkt: neurogenese. Door je spieren te gebruiken, komen er stoffen vrij die de verbindingen in je hersenen stimuleren. Hoe meer je traint in de buitenlucht en van parcours verandert, hoe meer connecties er ontstaan.
Door de herhaling van een beweging versterk je de overdracht van de boodschappen van de zenuwen naar de spieren. Om te genieten van de positieve aspecten van lichaamsbeweging op je geest, hart en spieren, moet je meerdere keren per week trainen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) pleit voor wekelijks 150 minuten aan uithoudingsoefeningen met een matige intensiteit. Dat wil zeggen: je zweet, je bent buiten adem maar je kan blijven praten. Of 75 minuten uithoudingsoefeningen met een aanhoudende intensiteit. Al tonen studies aan dat je de beste resultaten bereikt voor je hersenen bij de eerste categorie, waarbij je door matige tot sterke intensiteit ook spierweefsel opbouwt. Dit doe je door bijvoorbeeld te hardlopen, stevig te wandelen, te fietsen of te zwemmen.
Lees ook: Helft sportende vrouwen heeft pijnlijke borsten door slechte beha.
Zitcultuur
Onze zitcultuur heeft er baat bij haar visie op sport bij te schaven: “We zijn immers geprogrammeerd om fysieke activiteiten te doen! Duizenden jaren geleden was het essentieel voor ons voortbestaan, maar vandaag is er weinig veranderd, we zijn nog steeds gemaakt om te bewegen”, vertelt Michel Audiffren, professor en onderzoeker aan de universiteit van Poitiers, specialist in cognitieve neurowetenschappen die de impact van fysieke activiteit op de mentale en cognitieve gezondheid bestudeert. Maar, hoe meer je oefent, hoe minder moeite je hebt om jezelf te motiveren. Dus onder het motto: eens begonnen, plan je best sportsessies in je agenda waaraan je evenveel belang hecht als aan je vergaderingen en verplichtingen.
Vijf concrete voordelen
1. Je beter voelen
Omdat er bepaalde neurotransmitters vrijkomen, voel je je beter. Dat zijn stoffen die een positief gevoel losmaken in de hersenen. Zoals de beroemde endorfines die een rol spelen in de pijnbestrijding. Maar ook endocannabinoïden, net zoals cannabis, dragen bij tot een gevoel van welzijn en euforie. Ook de verhoging van de lichaamstemperatuur (thermogene hypothese) door beweging versterkt je gevoel van comfort. En dat alles heeft uiteraard een effect op je moraal. Door een paar rondjes te joggen, kan je vaak een slecht begonnen dag nog redden.
2. Stressbestendig
Wanneer onplezierige gebeurtenissen en chronische stress zich opstapelen, wordt je lichaam nonstop gebombardeerd met cortisol, een hormoon dat de gezondheid en de werking van je hersenen schaadt. Het remt de productie van de neuronen ter hoogte van de hippocampus, een gebied dat belangrijk is voor de goede werking van je geheugen. Stress kan ontstekingen veroorzaken, waardoor je vroegtijdig veroudert. Door regelmatig te bewegen, verminder je zowel de afgifte van cortisol als van chronische ontstekingen. Sport creëert positieve stress en activeert je lichaam om zich te wapenen tegen negatieve stress. Hoe drukker je werk, hoe meer baat je hebt bij lichaamsbeweging.
3. Je beter concentreren
Het gaat bij het sporten niet enkel over de regelmaat en het plezier dat je eruit put, maar ook over de moeite die je ervoor doet. Sport stimuleert namelijk dat deel van je hersenen dat verband houdt met wilskracht en doorzettingsvermogen. Door oefening versterk je de verbindingen met deze zone. En zo verhoog je je mentale weerbaarheid.
4. Je geheugen onderhouden
Studies tonen aan dat uithoudingssporten het volume van je hippocampus doen toenemen, wat betekent dat er nieuwe neuronen worden aangemaakt. Het volume van de hippocampus is de opslagruimte van de hersenen, waar nieuwe gegevens en actuele herinneringen worden opgeslagen, m.a.w. als die opslagruimte vergroot, dan vergroot ook het kortetermijngeheugen. En dat is goed nieuws, want de opslagruimte neemt af met de leeftijd en is de eerste zone die door Alzheimer wordt aangetast.
5. Depressie bestrijden
Een sportieve activiteit beoefenen, al dan niet onder begeleiding, zou zelfs de symptomen van een depressie kunnen verminderen. Iemand die depressief is, maakt te weinig serotonine aan, maar door te sporten kan je dit gelukshormoon doen stijgen. Sommige onderzoekers beweren zelfs dat sporten even effectief is als antidepressiva.
Bronnen 1. Exercise training increases size of hippocampus and improves memory, Proceedings of the National Academy of Sciences. 2. Dancing or fitness sport? The effects of two training programs on hippocampal plasticity and balance abilities in healthy seniors, Frontiers in human neuroscience (onlinepublicatie). 3. Exercise as a treatment for depression: a meta-analysis adjusting for publication bias, Journal of psychiatric research.
Lees ook: Gebruik antidepressive blijft toenemen in België: “pillen lossen nooit problemen op”.
