“ Als vrouwen wetgeving rond abortus of huishoudelijk geweld willen, moeten ze zelf in de politiek gaan, anders kunnen ze er nog lang op wachten,” zegt Gorka Gamarra van het European Centre for Electoral Support. Het zijn verzwegen problemen, diep ingebed in culturele tradities, die haast enkel vrouwen treffen. Mannen maken wetten over wat zij belangrijk vinden en specifieke vrouwelijke issues zijn daar niet vaak bij. Het is dus belangrijk dat vrouwen politiek actief worden om op de wetgeving een vrouwelijke stempel te drukken.
Stem ervoor
Meedoen aan het politieke proces kan door simpelweg te gaan stemmen. Dat lijkt evident, maar het is nog geen vanzelfsprekendheid. In vele Oost-Europese landen, zoals Macedonië, is de groepsstem of de familiestem nog heel gewoon. Daar gaat de man des huizes stemmen in naam van alle stemgerechtigden.
Op de lijst
Een tweede en belangrijker uitdaging is om de juiste mensen op de lijst te krijgen: willen die mensen op de lijst écht een aantal issues aanpakken? De juiste vrouw of man moet zich kandidaat stellen, dat is nog belangrijker dan te gaan stemmen. “Dankzij quota staan er alvast genoeg vrouwen op lijsten”, zegt Gamarra, “ondertussen is het gedaagd dat een enkel mannelijke regering een fout signaal geeft aan haar bevolking én op het internationale toneel.”
Tot de top
Maar de derde en allerbelangrijkste uitdaging is die vrouwen ook op de allerhoogste posities te zetten. En daar wringt soms nog het schoentje. In de Comoren, waar Gamarra actief is op het veld, zetelt één vrouw op 33 mannen in het parlement. Dat is 3,5 % van de vrouwen die op een lijst stonden. Op dat vlak is het een interessante vaststelling dat vrouwen vaak zeer actief zijn in het militante verenigingsleven die de politieke partij ondersteunt, maar geen deel is van het partijsysteem zelf. Het is dus zaak om ook tot het partijsysteem toe te treden.
Barrières
De belangrijkste barrière is dat vrouwen traditiegetrouw niet au sérieux genomen worden in het publieke debat. Het spreekwoord “Als broeken praten, moeten rokken zwijgen” is pas in de jaren tachtig ook bij ons weggedeemsterd. In vele culturen is het niet gebruikelijk om naar vrouwen te luisteren. Pas als dat gebeurt, verwerft een vrouw haar macht. En dan is het zaak om alle problemen in de maatschappij te durven benoemen, ook diegene die mannen aangaan.
Hebben vrouwen een stem en hebben ze bewezen dat ze een beleid kunnen voeren, dan kan geld een barrière zijn om dure verkiezingscampagnes te financieren. In Marokko worden nu subsidies gegeven aan vrouwen om hun verkiezingscampagnes te betalen. Gamarra laat een boekje zien. Hij interviewde 15 Marokkaanse vrouwen die voor het eerst een publieke post opnamen: de eerste vrouwelijke eerste minister, eerste vrouwelijke parlementsvoorzitter, de eerste…
Jongens zijn mee
Het boekje gaat naar alle middelbare scholen en wordt verplichte kost voor studenten tussen 15 en 18 jaar. Zo hoopt hij op een verschuiving van het paradigma. Want het zijn de hoofden en de harten van een jongere generatie die gewonnen moeten worden voor een structurele verandering naar meer gelijke machtsverdeling. Politieke beslissingen raken ons immers elke dag.
