Eerder verschenen in Marie Claire België – maart 2017
Toen Helga vorig jaar van werk veranderde, voelde ze al op dag één dat ze in een totaal andere bedrijfscultuur terechtkwam. Gewoon een kwestie van wennen, dacht ze eerst. “Het was een job die meer aansloot bij mijn diploma, met een hoger salaris en dichter bij huis. Ik zag het helemaal zitten. Maar van dat enthousiasme schiet nu, een jaar later, niet veel meer over.”
“De sfeer hier is zakelijk en afstandelijk. Ik vind bij niemand van mijn collega’s echt aansluiting. Het ligt ook aan de aard van het werk: ieder zit op zijn eiland, er is weinig overleg, laat staan persoonlijk contact. Onlangs is een collega papa geworden; ik wist niet eens dat zijn vrouw zwanger was. Ongelooflijk, toch? “
“Ik mis mijn vroegere collega’s, de gesprekjes tijdens de lunchpauze, de schouderklopjes en de lachsalvo’s. Al die kleine dingen die ervoor zorgen dat je elke dag met plezier naar je werk gaat. Ik sta nu niet meer dagelijks in de file en heb een hoger loon. Maar of het de overstap waard is geweest? Ik betwijfel het steeds meer.”
Liever sfeer dan geld
Met je collega’s breng je doorgaans meer tijd door dan met familie of vrienden. En ook al hoeft niet elke werkdag een feestje te zijn, het is mooi meegenomen als je het goed met elkaar kunt vinden en als de sfeer aangenaam is. Dat is voor de meeste werknemers zelfs belangrijker dan een fors salaris, zo blijkt uit diverse onderzoeken¹.
Als mensen op zoek gaan naar een nieuwe baan is slechts één op de tien bereid om in te leveren op werksfeer in ruil voor een hoger loon. Ook het bedrijf zelf heeft er alle belang bij dat het werkklimaat goed is en blijft: het zorgt niet alleen voor een hogere productiviteit, omdat de medewerkers meer bevlogen en gemotiveerd zijn, maar ook voor minder absenteïsme en ziekteverzuim.
Maar wat is dat nu precies, een goede werksfeer? “Het is wat je om je heen voelt op de werkvloer”, aldus Meredith Van Overloop, auteur van het recent verschenen boek Het Overloop Effect, 7 hefbomen voor een betere werksfeer². Als business coach komt ze in tal van organisaties om er de werksfeer op te snuiven, sfeermakers te stimuleren en sfeerbedervers aan te pakken.
“Sfeer gaat over mensen. Mensen verzetten het werk, mensen bepalen ook de werksfeer. Het hangt voelbaar in de lucht. Je merkt het meteen als je een bedrijf binnenkomt: de receptioniste is vriendelijk, de ontvangstruimte is open en uitnodigend, de medewerkers gaan leuk met elkaar om en stralen uit dat ze er graag werken.”
Shutterstock
Ademen tussen de taken door
Een goede werksfeer geeft een energieboost en stimuleert de veerkracht. Een slechte werksfeer maakt mensen moe, cynisch en lethargisch. Werkgevers zetten dan ook meer dan ooit in op een gezonde bedrijfscultuur en een positieve werksfeer, om te voorkomen dat werknemers massaal het bedrijf verlaten of uitvallen door burn-out of ziekte.
Meredith Van Overloop: “Tegenwoordig zie je bij werkgevers inderdaad meer aandacht voor het welzijn van het personeel, deels ondersteund door de wetgever die hen oplegt om een preventiebeleid uit te werken. Bedrijven kiezen soms resoluut voor een beleid van persoonlijke groei, voor een werkklimaat waarin waardering en vertrouwen geen holle woorden zijn.”
“Dat is fantastisch, maar we mogen evenmin blind zijn voor de werkdruk die hoger is dan ooit en nog steeds wordt opgevoerd. Er is geen tijd meer om tussendoor op adem te komen, alles moet altijd zo snel en zo efficiënt mogelijk.”
“Een hoge workload met de bijhorende stress heeft onvermijdelijk een impact op de werksfeer. Willen we een beleid dat werk maakt van welzijn, dan zullen we toch een andere kaart moeten trekken en accepteren dat het nodig is om nu en dan een vertraging of adempauze in te lassen.”
De baas als zondebok
“Mijn vorige baas wilde het vooral gezellig houden”, vertelt Birgit. “Hij gaf een drink als er iets te vieren viel en organiseerde jaarlijks een etentje. Waar iedereen zich naartoe sleepte, want het voelde aan als een verplicht nummer.”
“Met opgelegde gezelligheid bereik je nu eenmaal niets als je stelselmatig met een grote boog om conflicten heen loopt, zoals hij deed. Hij keek ook de andere kant op toen een rotte appel in het team allerlei gemene roddels begon te verspreiden, tot de sfeer compleet verziekt was. Zoiets los je niet op met een glas bubbels.”
Als het over werksfeer gaat, wordt nogal eens met een beschuldigende vinger naar de baas gewezen. Het ligt aan hem of haar, of hij of zij is er op z’n minst verantwoordelijk voor dat de sfeer niet kantelt. “Werkgevers hebben een enorme invloed op de sfeer, dat is waar”, zegt Meredith Van Overloop.
“Ik heb ooit meegemaakt dat een leidinggevende zei: ‘Aan verjaardagen doen we niet meer, die vieren we voortaan privé’. Vanaf die dag waren er geen traktaties en cadeautjes meer als een collega jarig was. Er circuleerde alleen nog een kaart waar iedereen snel zijn naam op krabbelde. Tja, dat is letterlijk een domper op de feestvreugde.”
“Maar alleen naar de baas kijken om een slechte werksfeer te verklaren, dat is te simplistisch. Zo plaats je jezelf in de rol van slachtoffer en hoef je niet naar jezelf te kijken.” Goed. Maar wat doe je dan beter wel? “Stop met het zoeken naar een oorzaak of zondebok”, aldus Meredith Van Overloop.
“De mechanismen die aan de basis liggen van een slechte werksfeer vormen doorgaans zo’n complex kluwen dat het toch niet lukt om er de vinger op te leggen. Je steekt je tijd en energie beter in het zoeken naar verandering. Zo van: we gaan vanaf nu kijken naar wat oké is en wat wél goed draait, en daarover positief communiceren. Dag na dag.”
Shutterstock
7 tips voor een leuke werksfeer
1. Doe meer samen.
Leer elkaar beter kennen, niet alleen als collega, maar ook als mens. Ga samen lunchen of maak een babbeltje aan het koffieapparaat. Vertel over je weekend, vraag hoe het met de kinderen gaat, begin desnoods over het weer. Er is niets mis met smalltalk.
2. Bied je hulp aan
Kan die nieuwe medewerker niet volgen tijdens een meeting? Zie je een collega worstelen met de printer? Vraag of je kan helpen. Je hoeft niet eens de oplossing te kunnen bieden: alleen al het tonen van je betrokkenheid doet wonderen. En wedden dat je collega’s jou ook te hulp zullen snellen, indien nodig?
3. Geef complimentjes
Oprechte complimentjes zijn de smeerolie van onze sociale contacten. Ze hoeven trouwens niet altijd op werkprestaties betrekking te hebben. Je kunt een collega ook complimenteren omdat hij een marathon heeft gelopen of een mooie sjaal heeft gebreid.
4. Lach
Humor vermindert stress en werkt relatiebevorderend. Niets zo goed voor de teamgeest als samen de slappe lach krijgen.
5. Installeer teamrituelen
Ze creëren een draagvlak van verbondenheid, zeker in tijden van hoge werkdruk en grote veranderingen. Eet koffiekoeken na het afsluiten van een groot project, maak samen een boswandeling op de eerste herfstdag.
6. Gooi het in de groep
Heb je het gevoel dat de sfeer niet goed zit? Vraag aan je collega’s of zij dat ook ervaren en probeer samen tot een oplossing te komen. Zijn jullie niet bij machte om het probleem aan te pakken, praat er dan over met je teamleider. Hou het gesprek positief en constructief.
7. Ga moedig om met conflicten
Maak van luisteren een kunst, probeer collega’s met een andere mening echt te begrijpen en ga een gesprek aan. Het klaart de lucht op. Alles beter dan sluimerende onvrede die gaat gisten.
(1) Onderzoeken van Hay Group en Ruigrok/Netpanel.
(2) ‘Het Overloop Effect. 7 hefbomen voor een betere werksfeer’, door Meredith Van Overloop, Witsand Uitgevers, 24,95 euro.
