“De bevalling of zwangerschap is één van de meest invasieve veranderingen in je leven. Het leven van ervoor is voorbij. Je krijgt wel een nieuw leven in de plaats maar er verandert zoveel dat het gepaard gaat met een grote aanpassing en een rouwproces. Mensen zijn zich vaak niet bewust dat een baby krijgen niet enkel rozengeur en maneschijn is, en dat het ook een serieuze hobbelige route kan zijn. Als je moederschap in Google Images ingeeft, dan krijg je enkel de romantische kant van het verhaal te zien. Dat is wat de meeste mensen ook verwachten. Als je dat niet voelt, is het zeer lastig om aan te geven dat je jouw baby maar niets vindt. Je blijft over met een gevoel van falen of het idee een slechte moeder te zijn.” Aan het woord is An-Sofie Van Parys vroedvrouw, seksuologe en psychotherapeute.
Weinig empathie
Moeders met twijfels en angst over het moederschap, kunnen doorgaans op niet veel empathie rekenen, noch in hun omgeving, noch bij de zorgverleners. Je kan en mag niet door je zwangerschap je plezier, interesses of zelfs je toekomstperspectief verliezen. Een moeder die dit toch ervaart, voelt zich snel geïsoleerd en machteloos in een maatschappij die per se het moederschap wil idealiseren. Het uitspreken van negatieve gevoelens bij nieuw leven is nog een groot taboe. En ook de medische wereld houdt het stigma, zij het ongewild, in stand. Veel zorgverleners – dat weten we ondertussen allemaal – hebben geen tijd.
Lees ook: 2 gynaecologen klappen uit de biecht: “Alles begint bij het bespreekbaar maken van de vagina”.
“Heel wat professionals zoals vroedvrouwen, gynaecologen of huisartsen durven geen vragen te stellen aan toekomstige of recente moeders. Vragen als ‘wat moet ik doen als ze beginnen wenen?’ of ‘ik heb maar tien minuten tijd voor mijn consultatie, wat als ze hun hart luchten dan zit mijn hele wachtzaal vol’ schieten door hun hoofd”, beaamt An-Sofie Van Parys. Een tekort aan tools en onvoldoende training rond perinatale depressie in de basisopleiding van zorgverleners leidt daarbovenop tot onzekerheid en een gebrekkige aanpak van het probleem. En dan zijn er nog de wachtlijsten voor psychische zorg waardoor moeders afhaken. “Het Belgische zorglandschap is zo versnipperd op vlak van mentale gezondheid, dat heel veel zorgverleners geen idee hebben naar welke psycholoog of psychiater met voldoende perinatale vaardigheden ze kunnen doorverwijzen”, vult Van Parys aan.
Annie Spratt
Postnatale depressie
Neerslachtige symptomen worden al te makkelijk weggezet als ‘baby blues’. Dat zijn de milde stemmingswisselingen, intense huilbuien, geprikkeldheid en slaapproblemen bij het plots wegvallen van zwangerschapshormonen na de bevalling. Het overnormaliseren van deze symptomen zorgt ervoor dat een pre- of postnatale depressie amper wordt opgespoord, gediagnosticeerd en behandeld. Zo’n depressie graaft immers veel dieper in het mentale welzijn. Partnergeweld, gebruik van alcohol en drugs of een verleden van psychische problemen vormen hoog-risicofactoren.
Lees ook: Van stress naar burn-out: zo herken je emotionele uitputting.
Maar er zijn ook minder beladen oorzaken, zoals een gecompliceerde bevalling, weinig sociale steun of een ongewenste zwangerschap. “Het problematische zit vooral in het dwangmatige van de donkere gedachten, het niet meer onder controle hebben van de angsten”, zegt An-Sofie Van Parys. “Dat in combinatie met fysieke klachten als slaaptekort, concentratieproblemen, e.d. kan aanleiding geven tot een pre- of postnatale depressie.”
Jonathan Borba
Geboortetrauma’s
Nadine Struijk, geboortetrauma preventiecoach bij Momcare, spreekt van geboortetrauma’s. Daarbij kijkt ze naar het brede plaatje. “Er zijn zoveel gradaties en uitingen van negatieve gevoelens, elke moeder beleeft ze anders. De labels baby blues of pre- of postnatale depressie zijn te beperkend vind ik. Een verminderde zelfwaardering bij de moeder moet je bijvoorbeeld ook in rekenschap nemen, dat gaat natuurlijk vaak gepaard met depressieve gevoelens. De hechting met je kind is bijvoorbeeld een ander heikel punt dan de geijkte symptomen van een pre- of postnatale depressie. Soms treedt al in het ziekenhuis na de geboorte een storing op. Bijvoorbeeld wanneer de zorgkundigen je kindje meenemen ter controle en je daar als mama niet mee over kan communiceren. Het kan wel eens een valse start geven voor de hechting tussen moeder en kind met een grote mentale schade als gevolg.”
Lees ook: Moe en slecht gezind? Misschien zijn je hormonen uit balans.
