Haar boeken over relaties zijn vertaald naar bijna 30 talen. Met haar podcasts ‘Where Should We Begin’ laat ze miljoenen mensen wereldwijd elke week meeluisteren naar haar therapiesessies. Haar TED-talks werden door 25 miljoen mensen bekeken. En ze maakt regelmatig haar opwachting in talkshows zoals die van Ellen DeGeneres en Oprah Winfrey. De naar New York uitgeweken Antwerpse Esther Perel (63) is onmiskenbaar een van de beroemdste relatietherapeuten ter wereld. Met dank aan haar unieke visie op relaties, ontrouw en romantiek die ze op een ontnuchterende en eenvoudige manier overbrengt aan haar vele fans.
Invloed pandemie
Net als de rest van de wereld zat Perel de voorbije twee jaar aan huis gekluisterd, al was het in een groot appartement in Lower Manhattan, New York. “Als relatietherapeute hield ik me natuurlijk in de eerste plaats bezig met het effect van de pandemie op onze relaties”, vertelt ze ons tijdens een blitzbezoek aan haar thuisstad Antwerpen.
Lees ook: Maakt kleur gelukkig(er)?
Dat corona wel degelijk invloed had, ook in ons land, tonen de meest recente cijfers van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken aan. In 2020 is het aantal echtscheidingen gestegen met 13 procent in vergelijking met 2019. De sterkste stijging in 5 jaar tijd. In totaal lieten 2345 mensen zich als ‘gescheiden’ registreren bij de burgerlijke stand. Wie al gescheiden was, had vaker een conflict over het betalen van alimentatiegeld. In 2020 opende de Dienst Alimentatievorderingen 3400 nieuwe dossiers, bijna 40 procent meer dan in 2019. Wie wettelijk samenwoonde, ging dan weer minder uit elkaar. Het gebeurde 17 procent minder in 2020. Sommige regio’s tekenden ook een heuse babyboom op, maar de cijfers voor het hele land blijven vergelijkbaar met die van 2019.
Relatie-extremen
“De conclusie – ietwat kort door de bocht – die we uit deze cijfers kunnen trekken, is dat de pandemie zorgde voor een periode van relatie-extremen”, vertelt Perel. “We stonden plots oog in oog met de fragiliteit van het leven. Er kon zomaar een einde aan komen. Het leven leek ineens kort en als het leven kort lijkt, krijgen mensen de ingesteldheid van: ‘Waar wacht ik eigenlijk nog op?’ De pandemie drukte als een gaspedaal op onze relaties.” En dus besloten veel mensen het roer om te gooien. Of dat nu met een relatiebreuk of juist een kind erbij was, prioriteiten veranderden.
Lees ook: Wat als je spijt hebt van het moederschap?
“De mindset van mensen past zich aan en eenzaamheid krijgt twee gezichten. Sommige mensen voelden zich eenzaam met een partner, en gingen daarom tot stappen over. En omgekeerd. Het is niet omdat je vrijgezel bent dat je alleen bent. De pandemie toonde aan dat alles afhangt van hoe goed je connecties kan maken en onderhouden. Social distancing was belangrijk, maar je moest opletten dat het geen emotional distancing werd.”
Minister of social affairs
Connecties onderhouden, en effectief nieuwe vrienden maken, wordt steeds moeilijker. “Per definitie hebben mensen die alleen wonen meer vrienden, ze gaan meer weg, wel hebben ze minder seks dan zij met een partner (al wil dat niet zeggen dat die mensen dan betere seks hebben). Ze hebben op papier een interessanter leven. Singles zijn minder eenzaam omdat ze actief op zoek gaan naar die connecties.”
Perel haalt ook aan dat mannen in een heterorelatie sneller hun vrienden verliezen dan hun partners. “Vrouwen doen doorgaans meer moeite. In een relatie is de vrouw vaak de ‘Minister of Social Affairs’. We krijgen in een patriarchaat de indruk dat je ofwel machtig ofwel goed geconnecteerd kan zijn, niet beide tegelijkertijd. Daar komt nog bij dat vrouwen meestal de relaties van hun man ondersteunen en ‘akkoord’ moeten gaan met de relaties van hun partner. Romantiek prent de idee in ons hoofd dat je alles voor iemand moet zijn en waarom moet jouw partner nog andere mensen zien als jij alles voor hem bent?” Bovendien wordt vriendschap als minderwaardig beschouwd in vergelijking met relaties. “Ook in therapie”, onderstreept Perel.
“Een koppel is altijd een verliefd koppel, een samenwonend koppel of een gehuwd koppel. We hebben het nooit over een koppel vrienden. Liefde en intimiteit nemen het over in een patriarchaat, en vriendschap? Die wordt naar de achtergrond geschoven. Zelden vragen we mensen of ze hun vrienden mee willen brengen naar therapiesessies. Wie het woord liefde aanhaalt, denkt aan romantische liefde. Niet aan de liefde die je voelt voor je vrienden. Die wordt niet genoeg erkend en dat is echt fout.”
Verloren gemeenschap
Juist dat viel veel mensen op tijdens de pandemie. “Het zijn de secundaire en tertiaire mensen in je omgeving die een gemeenschap vormen. Die kringen vielen weg door de bubbels die gevormd werden tijdens de coronacrisis. We raakten niet onze beste vrienden kwijt, wél de mensen die je ontmoet door met hen om te gaan.” Perel hamert op het belang van creatief zijn in connecties maken. “Je moet echt je best doen om het leven interessant te houden. Iedere keer dat er een nieuwe persoon aan de tafel zit, wordt het gesprek leuker. Je hoort niet telkens hetzelfde verhaal. Daarom organiseer ik graag avonden waarbij ik vraag dat iedereen iemand onbekend uitnodigt, zo leer je écht nieuwe mensen kennen. Die kring is voor jou én je relatie van belang”, stipt de relatietherapeute aan.
Lees ook: Het effect van sporten op de hersenen.
“Hoe meer steun je hebt van vrienden, hoe minder druk op je relatie en hoe beter die ook gaat zijn. Dat betekent niet dat je langer in slechte situaties blijft, wél dat je vrienden invloed hebben op je relatie.” Want als het misloopt, wil je ook iemand hebben om op terug te vallen. Relaties spelen zich vandaag anders uit dan vroeger. “We zijn langer nomadisch seksueel en trouwen niet meer wanneer we 18 zijn. We doen waar we zin in hebben tot we 29 worden en gaan dan op zoek naar the one and only. Of je die nu tegenkomt op een app of niet, het is in principe deze persoon waarvoor we de apps verwijderen zeg maar. De persoon die onze FOMO geneest. Word je dan bedrogen, op welke manier dan ook, dan verlies je het volledige pakket: goede seks, een goed huwelijk, goede vriendschap en een visie voor de toekomst.” Hoe kom je daar ooit nog van terug zonder goede vrienden?
