“Ik tel de dagen af voor ik met mijn vriendinnen naar Corsica kan vertrekken”, zegt Olivia, huisarts van 33, bij het naderen van de herfstvakantie. “Dit soort vakanties zijn voor ons heilig, omdat we allemaal beseffen hoe belangrijk het voor ons is om tijd samen door te brengen en met elkaar van het leven te genieten.” Een ongewone levenswandel voor sommigen, maar voor hen is het alleen maar deugddoend.
Olivia en haar vriendinnen zijn allemaal single. “Ik geniet ten volle van mijn single-zijn en kom er ook 100 procent voor op”, reageert Vicky, binnenhuisdesigner van 35, en één van hen. “En wel omdat ik me zonder relatie onafhankelijker voel, minder zorgen heb, mezelf kan zijn en mezelf ook kan ontwikkelen zonder steeds rekening te moeten houden met iemand anders. Ik ben nog nooit zo gelukkig geweest dan sinds ik alleen door het leven ga.” Na twee langdurige relaties besloot ze haar tijd vooral in zichzelf te steken. “Voor mij betekent een relatie hebben dat ik toegevingen moet doen, zaken die belangrijk voor me zijn moet loslaten en een deel van mezelf moet opo eren”, vertelt Flavia, 38 en vertaalster bij een uitgeverij. “Toen ik samenleefde met mijn partner moest ik veel te vaak keuzes maken die me moeilijk vielen.”
Ook Chloé, 28, is niet bepaald op zoek naar haar wederhelft. “Ik hoef maar om me heen te kijken, naar mijn moeder, haar vriendinnen, de moeders van mijn vriendinnen… om te beseffen dat een relatie geen garantie is voor geluk. Welke vrouw heeft haar diepere verlangens niet opzij moeten zetten voor haar partner of kinderen? Veel vrouwen van mijn generatie willen niet meer in de schaduw van hun wederhelft leven, en ze accepteren de vastgeroeste maatschappelijke overtuigingen ook niet meer dat je jezelf pas volledig kan ontplooien met een partner en gezin”, zegt de jonge vrouw, die duidelijk trots is op haar single-zijn.
Celibaat = gelukkiger?
Volgens meerdere recente studies die deze tendens lijken te bevestigen, loopt de zoektocht naar geluk tegenwoordig inderdaad langs het celibaat. Geen relatie noch gezin opstarten zou de levenskwaliteit beduidend doen toenemen, althans bij vrouwen. Ook gedragswetenschapper Paul Dolan, onderzoeker bij de London School of Economics, bevestigt dat een relatie niet per se de sleutel is om jezelf waar te maken, afgaand op de resultaten van zijn onderzoek die in 2019 in The Guardian verschenen.
Dezelfde bevindingen bij de Mintel-studie, die voor de pandemie uitgevoerd werd bij de Britse bevolking: 61% van de vrouwen zei daarin gelukkig te zijn met hun single-statuut, tegenover 49% van de alleenstaande mannen. 75% van de vrouwen gaf ook toe het afgelopen jaar niet actief op zoek te zijn gegaan naar een nieuwe partner. Wat zij zo aangenaam vinden aan alleenstaande zijn? Ook weer de zelfstandigheid, het tijd kunnen nemen voor zichzelf en de grotere vrijheid die ze hebben om hun dagelijkse leven in te vullen zoals ze dat zelf willen.
Mensen in een relatie geven toe dat ze het moeilijk vinden om hun persoonlijke verlangens in evenwicht te brengen met die van hun partner, en signaleren ook een sociale druk en verhoogde verwachtingen. Niet vreemd, zegt Isabella Lenarduzzi, oprichtster van JUMP, een organisatie die voor gendergelijkheid en ondernemerszin ijvert. Volgens haar roept de mythe van de gelukkige relatie heel wat schuldgevoelens op omdat het niet eenvoudig is eraan te beantwoorden. “Eindelijk, sinds het begin van het patriarchaat, beginnen we nu andere vormen te erkennen, waarop een mens gelukkig kan zijn. Kleine meisjes zijn lang opgevoed met de idee dat ze nooit gelukkig zouden kunnen worden zonder man. Kijk maar hoezeer jonge vrouwen nog met de vinger gewezen worden als ze op hun dertigste nog altijd alleen of kinderloos zijn.
Alsof huwelijk en ouderschap nog steeds de enige fundamenten zijn waarop je je leven kan bouwen, het enige bewijs van een geslaagd leven én de absolute graadmeter van wat je maatschappelijk bereikt hebt. Maar hoeveel vrouwen cijferen zichzelf niet weg ten voordele van dat eeuwige gezinsideaal dat in ons collectief gedachtegoed nog steeds de norm is? Dit is de eerste generatie vrouwen die zelf beslist om voluit single te zijn en er zonder taboe voor uit komt dat deze status hen gelukkig maakt.” Pauline, 34 en geluidstechnicus, is inmiddels vijf jaar samen met Benjamin met wie ze een dochtertje kreeg – van nu bijna twee jaar. Maar, gek op haar werk als ze is, kan ze het sinds de geboorte van Mira niet verdragen enkel nog herleid te worden tot ‘moeder’.
“Het leven is te kort om me te laten voorschrijven wat ik al dan niet zou mogen doen”
“Dat idee verstikt me enorm”, zucht ze. “Het geeft me het gevoel alsof ik tien stappen achteruit heb gemaakt en dat ik alles wat ik tot nu toe opgebouwd heb, weer zou moeten loslaten. Sinds de bevalling zorg ik voor bijna alles in het huishouden en ben ik voor 80% verantwoordelijk voor Mira’s dagelijkse zorg en opvoeding. Waarom? Omdat Ben, die in de reclamewereld werkt, te pas en te onpas verkondigt dat zijn baan zijn motor is, dat hij zijn werk nodig heeft om zich bevredigd te voelen en dat moederschap nu eenmaal niet samengaat met het leven dat ik vroeger leidde. Hij vindt dat het tijd is dat ik volwassen word en besef dat je als jonge moeder niet zomaar opnieuw aan het werk kan gaan alsof er niks gebeurd is. Alsof ik na het bevallen van een kind nog altijd kan doorwerken zonder mijn uren te tellen, na het werk kan gaan borrelen, om de andere dag naar de fitness kan gaan of zorgeloos vrienden kan blijven zien. Waar haal ik het in mijn hoofd? Weet je wel.
Het lijkt wel of ik mijn grootmoeder hoor spreken! Ik moet zo’n moeite doen om bij mezelf te blijven. Ondertussen heeft Ben zelf niks aan zijn leven veranderd; hij blijft gewoon uitgaan, tennisspelen en twee keer per week met vrienden uit eten gaan. Maar waar blijf ik in dit alles? Er is meer in mijn leven dan Mira en haar opvoeding. Moet ik hem dan verlaten om eindelijk weer mezelf te kunnen zijn? Er zijn eerlijk gezegd steeds vaker momenten dat ik het overweeg. Het leven is te kort om me te laten voorschrijven wat ik al dan niet zou mogen doen”, geeft ze verslagen toe, ontmoedigd door de situatie waarin ze verzeild is geraakt en die ze jammer genoeg met heel wat lotgenoten deelt.
Lees ook: Steeds meer singles in België: “Ik geniet van het alleen zijn, ik ben echt geen Bridget Jones”
Het zusterschap
“Ondanks de vooruitgang zien we in veel koppels nog steeds dat bij de geboorte van een kind de klassieke rolverdeling als vanzelf weer opduikt, zelfs bij stellen die zichzelf als open en breeddenkend omschrijven en vinden dat ze werk en huishouden gelijkwaardig moeten verdelen”, stelt Isabella Lenarduzzi vast. “Ook jonge vrouwen ontsnappen dus niet aan de befaamde mental load die de meesten van haar seksegenoten te beurt valt. Ook bij hen werkt blijkbaar nog steeds de oude imprint door dat vrouwen zich moeten onderwerpen.
Gelukkig durven enkelingen – en die groep wordt steeds groter – die vastgeroeste gedachten omver te werpen en zichzelf als gelukkige singles neer te zetten of uit een beperkende relatie te stappen. Het zijn die vrouwen die een bevredigender leven blijken te hebben en hun levenskwaliteit zien toenemen. De studies wijzen er ook op dat alleenstaande vrouwen zonder kinderen meer kans hebben om langer te leven dan wie voor huwelijk en kinderen heeft gekozen. Vergeet dus dat je per se man en kind nodig zou hebben om gelukkig te zijn.”
Op dit moment vallen maatschappelijk twee groepen van gelukkige alleenstaande vrouwen op: jonge vrouwen die alleen willen blijven en zichzelf 100% waarmaken, en oudere vrouwen die gescheiden of weduwe zijn en die gelukkig ouder worden. “Vooral omdat ze sociaal actief blijven, veel ondernemen en een aanzienlijk netwerk aan vrienden en kennissen onderhouden”, geeft Isabella Lenarduzzi mee.
“Ook het zusterschap speelt daarin een belangrijke rol. Mannen zijn doorgaans aankelijker van hun partner en worden alleenstaand minder goed oud.”
Dominante ideaalbeeld
Dat vrouwen met een gezin met die mental load blijven zitten, beperkt de kans op een vervullend leven aanzienlijk. Een studie aan de VUB over de tijdsbesteding bij de Belgische bevolking, toont aan dat vrouwen gemiddeld 21 uur en 46 minuten per week aan huishoudelijke taken besteden, en mannen slechts 12 uur en 48 minuten. Dat verschil van negen uur per week blijkt tekenend voor de moeizame zoektocht naar geluk die vrouwen ervaren en die hen doet twijfelen of ze überhaupt wel een relatie willen.
“Nu ik 55 ben, heb ik eindelijk tijd om mezelf te ontdekken”, vertelt Helene, verkoopster bij een groot cosmeticaconcern. “Ik ben weggegaan bij mijn partner met wie ik 27 jaar samen was en met wie ik twee kinderen heb; een gezinssituatie waarvoor ik me steeds tegen mijn zin in heb weggecijferd. Ik heb nooit voor mezelf kunnen leven. Begrijp me niet verkeerd, ik ben gek op mijn kinderen, maar als ik mijn leven mocht overdoen zou ik nooit meer tekenen voor hetzelfde scenario. Het is een taboe om dit luidop te verkondigen, maar ik ben nog nooit zo gelukkig geweest als sinds ik alleen ben. Zoals heel wat vrouwen heb ik me te onderdanig opgesteld en heb ik me te veel laten voorschrijven door het dominante ideaalbeeld van het heteroseksuele stel dat samen een gezinsleven uitbouwt. Alsof dat zaligmakend zou zijn!
Je mag je seksuele geaardheid niet in vraag stellen, je mag je niet afvragen wie je nu werkelijk in wezen bent. Je stapt gewoon een opgelegd kader binnen. Maar wie weet, was ik single wel veel gelukkiger geweest, of in een relatie met een vrouw. Het besef dat ik het antwoord op dit soort vragen nooit zal kennen, vind ik redelijk choquerend. Ik hoop echt dat mijn dochters zichzelf de vrijheid zullen gunnen om volop zichzelf te kunnen zijn.”
De kans is groot dat haar opgroeiende dochters straks hun leven wél over een andere boeg zullen durven gooien. In België geven de laatste Statbel-cijfers aan dat er nu 16% meer singles zijn dan tien jaar geleden. En ze leefden nog lang en gelukkig en kregen nog vele kinderen… Als we de cijfers mogen geloven, is dat oude sprookje anno 2024 werkelijk tot een eind gekomen.
Vond je dit interessant? Lees dan ook: Zwanger worden op latere leeftijd: wat drijft deze vrouwen?
