Laïs is zeventien en kijkt er geweldig naar uit om weer naar school te gaan met haar nieuwe, opgespoten lippen. Aangezet door Colombe, een influencer op sociale media, die haar ervan overtuigde ‘om haar ultieme potentieel waar te maken met vollere lippen’. Zelf is de 19-jarige ‘muze’ en studente communicatiewetenschappen verslingerd geraakt aan schoonheidsinjecies via een advertentie op Instagram.
“Zo’n twee jaar geleden zag ik een promotie voor betaalbare esthetische behandelingen waarvoor je niet onder het mes moest, en dat was voor mij dé gelegenheid om mijn neus aan te pakken”, glimlacht de jonge vrouw. “Met hyaluronzuur kunnen kleine gebreken verholpen wor- den zonder plastische chirurgie. Sindsdien laat ik regelmatig injecties zetten in mijn wangen, neus en lippen. Ik wil lijken op mijn ideaalbeeld, of beter: ik wil gaan voor de betere versie van mezelf.”
Lees ook: Oktober is borstkankermaand: een antwoord op de meest belangrijke vragen
Haar spaargeld gaat dan ook volledig op aan haar schoonheidsingrepen. Volgende week wordt alweer een volgende droom waar; dan krijgt ze injecties in haar borsten. “Zonder chirurgie en zonder littekens. Mijn moeder valt achterover als ik haar dit vertel, want voor haar lijkt het een ongeloofwaardige toverformule. Maar niemand zal me tegenhouden.” Zelfs niet haar beste vriendin Louise die haar borstweefsel zag afsterven na een mislukte injectie – aangebracht door een zekere Nadia, zogenaamd verpleegster, wier Instagram-account kort na hun ontmoeting vreemd genoeg weer van het internet verdween.
Illegale aanbod
De generatie van 18- tot 34-jarigen heeft niet alleen makkelijker toegang tot esthetische behandelingen, maar grijpt ook sneller naar het illegale aanbod dat circuleert op sociale-mediakanalen.(1) “Die doelgroep vindt die absurd goedkope behandelingen erg aantrekkelijk. Het gaat vaak om illegale praktijken van ‘fake injectors’, mensen die werken met illegale en in bulk aangekochte producten op het internet”, waarschuwt esthetisch dermatologe Laurence Walon. “Een injectie is echter altijd een risicovolle ingreep. Enkel een arts kan ze aanbrengen – niet een schoonheidsspecialiste en ook niet een verpleegster. De risico’s zijn te groot”, zegt ze nog.
Joy, 32, weet er alles van; al twee maanden gaat ze door een hel. “Ik was verslaafd aan schoonheidsinjecties en wilde er steeds meer. Via sociale media maak je zó een afspraak, in amper tien minuten ben je voor minder dan 100 euro bediend – alsof je een brood gaat halen bij de bakker. Bovendien voel je je bij het buitengaan aantrekkelijker, krachtiger, mooier… Je zou er voor minder verknocht aan geraken. Maar de laatste keer draaide de ingreep slecht uit. Ik ontmoette de vrouw in haar garage, ze zei dat ze schoonheidsspecialiste was, haar instituut werd net verbouwd en ze had tijdelijk geen andere plek om mensen te ontvangen. Met de hyaluronzuurinjecties in mijn billen liep ik een stafylokokkenbacterie en een bloedontsteking op. Ik moet steeds opnieuw naar het ziekenhuis, want telkens als de behandeling stopt, komt de pijn terug.”
Heel wat beroepsverenigingen van plastische chirurgen wereldwijd waarschuwen voor deze onwettige praktijken. Ze kunnen ernstige gevolgen hebben: van dood weefsel en ontstekingen, tot medicinale hepatitis, bloedvergiftiging, paralysie of zelfs blindheid… . Daarom blijft het belangrijk om een arts te zien. “Een arts studeert niet voor niets zeven jaar lang, en een esthetisch chirurg krijgt daarbij nog aanvullende opleidingen. Je wordt niet zomaar een injectiedeskundige”, merkt Laurence Walon op.
#Plasticsurgery
“Je moet ook de steriliteit van je werkomgeving kunnen garanderen; hygiëne is superbelangrijk om ontstekingen of andere complicaties te vermijden. Weet dat je bij een esthetische ingreep in een badkamer, schoonheidssalon of resort in het buitenland, gezondheidsrisico’s neemt. Besef ook dat een inspuiting met hyaluronzuur voor 50 euro gewoonweg niet bestaat! Zo’n behandeling kost gemiddeld 300 euro. Een eerste medische consultatie dat met zo’n ingreep gepaard gaat, is de basis van een goede hulpverlening. Je kan een ingreep maar goed inplannen nadat je luisterde naar de wensen en verwachtingen van de patiënt, de medicale achtergrond toetste, de morfologie van het lichaam onderzocht, de realistische technische mogelijkheden met de patiënt hebt besproken én hem of haar de nodige bedenktijd hebt gegeven. Daarna geef je hem of haar een document mee waarop het gebruikte product omschreven staat, en de hoeveelheid die geïnjecteerd zal worden. Een arts kan een aanvraag ook weigeren; is de esthetische wens redelijk, zeker bij een jong iemand, en wil ik die behandeling wel doen?”
De vraag naar esthetische geneeskunde en chirurgie is tegenwoordig zo groot en het aanbod zo toegankelijk, dat de schoonheidseconomie een maatschappelijk fenomeen is geworden. Illustraties daarvan zijn de Botox Bars in New York. Volgens een recent onderzoek van Testaankoop onder- ging zo’n 16% van de vrouwen en 8% van de mannen in ons land ooit al een esthetische ingreep. Door de sociale media, reality tv én de pandemie zijn we nog nooit zoveel bezig geweest met ons zelfbeeld als nu. Begin 2022 werd de hashtag #plasticsurgery 12 miljard keer gebruikt. Dat was een topscore, tegenover het al indrukwekkende 3,8 miljard in 2021. De meest bekeken filmpjes zijn de voor en na’s van patiënten die zichzelf online hebben gezet.
Een evolutie die Alain Bruyninckx, directeur van Claris Clinic, niet verbaast. Claris Clinic is een Belgisch medisch-chirurgisch centrum dat exclusief gewijd is aan esthetiek en dat ervaren en erkende professionals in het vak verenigt. “Sociale media spelen een essentiële rol in het banaliseren van injectiebehandelingen; voor jonge mensen worden ze gewoon onderdeel van hun schoonheidsroutine, naast gezond eten, sporten en het bleken van hun tanden. Het is één van de gewoontes om zich goed te voelen. Maar er zijn nog meer redenen waarom de schoonheidseconomie boomt. Eerst en vooral is er de markante vooruitgang van de esthetische geneeskunde, een realistisch alternatief voor esthetische chirurgie; de behandelingen zijn minder invasief en duur en daardoor een pak toegankelijker. Daarnaast heb je de mediatisatie: opgespoten lippen, een nieuwe neus of een borstvergroting worden vandaag positief onthaald, terwijl esthetische chirurgie zo’n 20-30 jaar geleden nog een groot taboe was.
Botox
De laatste jaren zien we bij erg jonge mensen al een stijgende vraag naar botox, terwijl die vraag tien jaar geleden enkel opdook bij veertigplussers. Ook de Kardashians populariseerden enorm deze plastische wereld. En ten slotte zorgde de pandemie voor een stijgende populariteit: Teams was voor velen een opstapje om eraan te beginnen. Het zijn overigens niet alleen vrouwen die goed voor de dag willen komen; ook heel wat mannen willen werken aan hun haar, tanden, oog- leden, rimpels… En toch blijft het belangrijk dat deze hele hype een medische omkadering krijgt; het is gevaarlijk om je zomaar bij eenderwie te wagen aan een schoonheidsinjectie”, merkt Alain Bruyninckx nog op.
Tijdens de pandemie werden online videoconferenties standaard, en al in maart 2021 bleek uit een studie hoe groot de invloed hiervan was op esthetische behandelingen: derma- tologen noteerden een toename met 20 à 30% van aanvragen naar een esthetisch consult in vergelijking met de periode voor de pandemie. 86,4% van hen noemde videocalls als reden voor die aanvraag. Ook een duidelijke verjonging van het publiek was zichtbaar. Los hiervan kent de esthetische wereld ook zijn trends in schoonheidsnormen voor gezicht en lichaam. Op dit moment scoren vooral opgespoten lippen hoog. “Dat is aanvraag nummer één”, bevestigt Laurence Walon.
Lees ook: Wij zochten uit of gezichtsmassages echt werken
Snapchat dysmorphia
Veel artsen vrezen de escalatie om aan je lichaam te sleutelen, zeker nu er op steeds jeugdigere leeftijd aan begonnen wordt. Bij de 18-25-jarigen spreekt men van het risico op ‘Snapchat dysmorphia’, de dwingende behoefte om het beeld van jezelf te corrigeren. “We zien jongeren die totaal geobsedeerd zijn door hun uiterlijk. Sommigen van hen kunnen zichzelf niet meer zien zoals ze werkelijk zijn, zonder filter. Ze raken in de war als ze niet beantwoorden aan het Instagrambeeld dat ze van zichzelf gecreëerd hebben”, merkt de dermatologe op. “Hun onrealistische verlangens kunnen we onmogelijk waarmaken.”
Neem bijvoorbeeld Anton, stylist van 31, die een hele reeks behandelingen onderging, tot hij zichzelf nauwelijks nog herkende in de spiegel. “Ik ben echt over de grens gegaan”, geeft hij toe. “Ik liet even makkelijk injecties zetten bij mijn dermatoloog als dat ik een nieuwe jeans ging kopen. Ik was mezelf niet meer. Ja, ik kreeg een poppengezicht: perfect glad, maar zielloos. Daarom heb ik als antidotum hyaluron- idase laten inspuiten, om het teveel aan hyalurionzuur te compenseren”, geeft de jonge man toe, zichtbaar opgelucht dat hij zich herpakt heeft.
“De net iets oudere leeftijdsgroep van 25-40-jarigen denkt gemiddeld langer na over een behandeling of ingreep en bekijkt het effect ook op langere termijn. Die houding beant- woordt beter aan het uiteindelijke doel van esthetische geneeskunde: namelijk een verbetering van je algemene welbevinden”, zegt Laurence Walon nog. “Het gaat erom op een weldoordachte manier zorg te dragen voor jezelf, je lichaam, je geest, en bewust te kiezen voor die behandelingen die je welzijn bevorderen, en niét om zomaar wat te gebruiken tegen eenderwelke prijs, in alle betekenissen van het woord.”
Lees ook: Deze merken zetten zich in voor de strijd tegen borstkanker
