Wat als bepaalde psychedelica vrouwen die seksueel geweld hebben ondergaan zouden kunnen helpen hun trauma te boven te komen? Steeds meer specialisten over de hele wereld verdedigen deze stelling. Na LSD – waarvan de doeltreffendheid bij therapie door wetenschappers is bewezen – gaat de aandacht nu uit naar een andere drug, een tegencultureel fenomeen in de jaren zeventig: MDMA.
Lees ook: Vijf simpele recepten met eetbare planten
De werkzame stof in ecstasypillen zou de symptomen van posttraumatische stressstoornis in het kader van psychotherapie “aanzienlijk” kunnen verminderen. Hoe doet het dit? Door “het oproepen van negatieve of bedreigende herinneringen te vergemakkelijken met meer zelfcompassie en minder schaamte en woede”, volgens de grootste studie ooit over dit onderwerp, gepubliceerd in Nature Medicine van mei 2021.
Medisch gebruik belemmerd door verbod
MDMA werd in 1898 in Duitsland gecreëerd en begon pas in de jaren 1970 in omloop te komen. De Amerikaanse regering was er vanaf het begin bang voor en degradeerde het tot narcoticum, zonder enige wetenschappelijke basis. Het was chemicus Sasha Shulgin die in 1976 de huidige vorm synthetiseerde om dit beleid te omzeilen. “Hij ontdekte dat het therapeutische effecten had vergelijkbaar met LSD. MDMA zou de herinnering aan traumatische gebeurtenissen en de expressie van emoties vergemakkelijken tegen een achtergrond van verminderde angst”, legt Dr. Dubus uit. In die tijd begonnen enkele honderden therapeuten de stof te gebruiken bij patiënten die onder stress stonden.
In de jaren tachtig kwam MDMA in de vorm van ecstasy op grote schaal beschikbaar en werd het de partydrug bij uitstek. Begeerd om zijn zogenaamde “empathie opwekkende” en “entactogene” effecten, die contact vergemakkelijken, boezemt de zogenaamde “liefdesdrug” de Amerikaanse regering nog steeds angst in.
Tijdens de war on drugs wordt het verboden. Op dezelfde manier gecriminaliseerd als cocaïne of crack, is het onmogelijk om het te gebruiken voor medische doeleinden. “In die tijd werd echter niemand naar het ziekenhuis gestuurd vanwege een overdosis of de bijwerkingen van MDMA. Het leverde geen gezondheids- of sociale problemen op”, verzekert de historicus.
MDMA wordt al voor therapeutische doeleinden gebruikt in Zwitserland
Het werk van Sasha Shulgin, dat vanwege het verbod is stopgezet, benadrukt in ieder geval de ongeëvenaarde en ongekende voordelen van MDMA bij de behandeling van posttraumatische stressstoornis. “De stof stelt slachtoffers in staat om traumatische gebeurtenissen onder ogen te zien met meer compassie voor zichzelf of de persoon die hen pijn heeft gedaan”, legt Dr. Dubus uit.
Door patiënten – vooral slachtoffers van seksueel misbruik of oorlogsveteranen – aan te moedigen om voorbij hun pijnlijke herinneringen te gaan, werkt het op een manier die verschilt van, maar niet in de plaats komt van, conventionele angstbehandelingen. “Het idee van Shulgin is niet om mensen te vragen te stoppen met het gebruik van antidepressiva en anxiolytica. Het is om het scala aan oplossingen te verrijken.”
Lees ook: 3 niet te missen zomerse rooftops
Begin jaren 2000, onder impuls van de Multidisciplinaire Vereniging voor Psychedelische Studies (MAPS), gaf de Food and Drug Administration (FDA) toestemming om het onderzoek te hervatten. Psychotherapie met MDMA begint door te dringen in enkele landen, zoals Canada en Israël.
In Zwitserland wordt het in sommige ziekenhuizen gebruikt en is het zelfs effectiever dan Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR), zegt Dr. Federico Seragnoli, psycholoog en promovendus aan het Universitair Ziekenhuis van Genève (HUG), in een interview. “Bij ‘recreatief’ gebruik stelt MDMA je in staat een ervaring te beleven die op anderen is gericht. In een therapeutische setting keert het de patiënt naar zichzelf”, aldus de arts.
Gebruik met uiterste voorzichtigheid
Ecstasy wordt vaak ingenomen onder de verkeerde omstandigheden en gemengd met andere stoffen, zoals pijnstillers, alcohol of cafeïne, en is niet vrij van bijwerkingen. Daarom moet het onderzoek worden voortgezet om het medisch gebruik ervan zo streng mogelijk te regelen, aldus Zoé Dubus.
In de Verenigde Staten heeft de MAPS-studie net de laatste fase afgerond voor goedkeuring door het Amerikaanse geneesmiddelenbureau. Terwijl specialisten verwachten dat het product snel op de markt zal zijn aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, zullen Europeanen waarschijnlijk wat langer moeten wachten. “Frankrijk is bijvoorbeeld laat met dit onderwerp. We zijn nog steeds erg terughoudend met alle psychotrope medicijnen. Patiënten moeten zich organiseren en eisen dat er studies worden uitgevoerd om de voordelen aan te tonen”, zei de historicus.
