Je relatie is net gestrand, je gaat door een plotseling en soms verwoestend verdriet en zoekt troost bij je vrienden, familie, collega’s of zelfs bij een professional. Toch weet niet iedereen altijd goed hoe te reageren op het verdriet dat gepaard gaat met een gebroken hart. De juiste woorden kunnen ontbreken met ongemakkelijke opmerkingen tot gevolg. Véronique Kohn, psychologe gespecialiseerd in liefdesrelaties, adviseert één ding: onvoorwaardelijke vriendelijkheid.
Empathie tonen en de relatie van de ander niet beoordelen
“De persoon die net een relatie heeft beëindigd bevindt zich in een soort instortingsfase, chaos, turbulentie. Het is belangrijk om je in te leven en te luisteren naar wat de ander te zeggen heeft”, begint ze. Dit geldt ook voor degenen die de breuk hebben veroorzaakt. “Het is geen wondermiddel, er is altijd verlies bij het afscheid nemen van de relatie”, benadrukt de psychologe. Toon dus compassie in plaats van de relatie van de ander te judgen.
Enkele maanden geleden beëindigde Klara (28) haar relatie van vijf en een half jaar. Ze kreeg daarbij te maken met twee soorten ongepaste reacties. Ten eerste, mensen die “medelijden hadden met hem, alsof het beëindigen van de relatie mijn eigen pijn teniet deed…” Anderen begonnen “mijn ex en onze relatie te bekritiseren door dingen te zeggen als ‘ik wist dat het niet goed ging'”. Deze reacties kwamen van mensen dichtbij haar, terwijl ze liever had gehad dat ze “neutraal bleven, luisterden en er voor me waren zonder hun mening te geven.”
Een houding die sterk wordt aanbevolen door de expert: “Houd de hand vast van de persoon in kwestie zolang deze verdriet uit. Op die manier creëer je ruimte waarin de ander zijn/haar/hen emoties kan loslaten.”
De ander niet proberen te beïnvloeden
Ongepaste opmerkingen moeten absoluut vermeden worden. Véronique Kohn spreekt van “reddersinterventies”. “Ze zijn niet effectief. We moeten niet onze mening geven over de breuk.” “Als iemand een laag zelfbeeld heeft, zal diegene geneigd zijn de eerste de beste redder te geloven. Dat is ongezond.” Klara geeft toe: deze opmerkingen “veranderden mijn kijk op de relatie”. Ze moest “afstand nemen” om haar oorspronkelijke en positieve kijk op wat ze met haar ex had gedeeld te behouden. “In deze momenten van kwetsbaarheid zijn mensen beïnvloedbaar”, voegt de expert toe.
Véronique Kohn benadrukt dat sommige mensen een negatieve kijk hebben op de relatie van hun vriend(in) omdat diegene alleen maar klaagt. “Als je vriend(in) constant klaagt over de relatie en nooit de goede momenten benoemt, zal onze eerste reactie natuurlijk zijn: ‘goed dat het voorbij is’!” Ze raadt aan om “er gewoon te zijn”: “We moeten niet proberen te redden, geruststellen of advies geven”. Als je niet weet wat je moet zeggen, kun je “herformuleren” wat de verdrietige persoon net heeft gezegd. Bijvoorbeeld, als de persoon zegt “het zal uiteindelijk beter gaan”, antwoord dan “het zal beter gaan, je zult je dag na dag beter voelen”.
De pijn van de ander nooit bagatelliseren
Soms kunnen de ergste reacties komen van mensen die eigenlijk geen mening zouden moeten geven. Stella (26) herinnert zich nog goed de reactie van haar huisarts. Haar vriend verliet haar vlak voor Kerstmis na vier jaar relatie, het einde van haar eerste liefdesverhaal. Ze beleeft de feestdagen moeilijk. Een maand later begint ze pas echt met het “verwerken van de break-up”. Als werkstudente is ze niet in staat om naar school en werk te gaan. Ze wendt zich tot de huisarts van de familie, die ze al bijna haar hele leven kent. Huilend vertelt ze dat ze niet naar haar werk kan en een ziekteverlof nodig heeft. De reactie van de arts is hard: “Bevindt je je in deze staat vanwege een jongen? Je bent sterker dan dat”.
“Ik voelde haat en woede, ze bagatelliseerde mijn verdriet terwijl ik het gevoel had dat ik zou sterven van verdriet”, herinnert ze zich. Al erg gekwetst door deze opmerking, kreeg ze een tweede schok toen ze haar studiebegeleider belde om haar afwezigheid door te geven. “Ze zei: ‘Maar je mist lessen voor een jongen!’. Mensen vonden dat ik geen ziekteverlof mocht nemen voor zoiets kleins, terwijl ik me nog nooit zo slecht had gevoeld in mijn leven,” legt ze uit. Ze heeft sindsdien een “wrok” tegen de huisarts en had een jaar lang “moeilijke verhoudingen” met haar studiebegeleider. Ze denkt dat deze mensen “misbruik maakten van hun positie toen ik kwetsbaar was”. Haar familie, zus en tante hielpen haar daarentegen wél door deze moeilijke periode.
Véronique Kohn benadrukt echter de echte pijn die iemand kan voelen na een breuk: “Liefdesverdriet kan extreem verwoestend zijn. Iedereen is anders, heeft verschillende overtuigingen en conditioneringen. Toch moet je het verdriet van een ander niet minimaliseren”.
Vermijden om schuldgevoelens op te wekken
Voor Emma* waren de moeilijkste woorden juist die van haar moeder en vader. Na het beëindigen van haar relatie met haar partner met wie ze samenwoonde, wachtte de 28-jarige vrouw even voordat ze haar ouders inlichtte, die veel van haar ex hielden. “Ze zeiden ‘we begrijpen je niet, waarom heb je dat gedaan? Hij was een goede man, we mochten hem graag’.” Wanneer ze haar ouders over de breuk vertelt, begint ze te huilen tot onbegrip van haar vader die haar reactie bekritiseert omdat zij degene was die besloot om te breken. Dit leidde tot “schuldgevoelens” en “schaadde de band met [haar] ouders drastisch”.
“Sommige mensen zijn erg star en missen empathie. Iemand die hard is voor zichzelf zal hard zijn voor ons en zeggen ‘wees sterk'”, analyseert Véronique Kohn. “Zelfs als iemand ervoor kiest om de relatie te beëindigen, is het belangrijk om diegene geen schuldgevoelens te geven”.
Hoe jezelf goed omringen tijdens een break-up?
Welke voorzorgsmaatregelen kan je nemen om na een breuk om negatieve opmerkingen te vermijden?
“Selecteer zorgvuldig de mensen aan wie je je verhaal vertelt, maak een lijst van mensen die je vertrouwt.” Aarzel ook niet om je behoeften te uiten aan de mensen tegenover je en je grenzen te stellen. “Het is aan mij om te laten weten wat ik nodig heb en wat ik niet wil”. Maar omdat iedereen “menselijk” blijft, weet dat niemand immuun is voor kwetsende opmerkingen, want “niemand is perfect”, zegt Véronique Kohn. En wat te doen met dooddoeners (“Ander en beter!” of “Je verdient beter”)? Dat hangt af van wie ze zegt en in welke context.
* Sommige namen zijn veranderd.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in Marie Claire France.
