De cijfers
- 28,9 jaar is de gemiddelde leeftijd waarop vrouwen in België hun eerste kind krijgen. In Brussel is dat 30,1 jaar. Bron: Statbel.
- 192: Het aantal vrouwen dat in 2013 in België beviel na hun 45ste. Bron: Statbel.
- 34%: De kans die vrouwen op hun 20ste hebben om bij elke cyclus zwanger te worden. Op 35-jarige leeftijd is dat 12%.
- 16,7%: Het aantal Belgische koppels getroffen door fertiliteitsproblemen. Omgerekend is dit een op zes.
Tijdens de seksuele opvoeding op de schoolbanken of bij de gynaecologe: als we over voortplanting praten, is het meestal in het kader van contraceptie. Het gevolg is dat veel vrouwen ervan overtuigd zijn dat ze maar moeten stoppen met contraceptie en hup, ze zijn zwanger. Maar vaak blijkt het tegendeel waar, zeker in het Westen.
“We moeten mannen en vrouwen al vanaf zeer jonge leeftijd wijzen op het feit dat hun vruchtbaarheid afneemt met de jaren”,
benadrukt Joyce Harper, professor reproductieve geneeskunde aan het Women’s Health Institute (University College London). “Tijdens haar puberteit beschikt de vrouw over 300 à 500.000 eicellen. Op 37-jarige leeftijd is ze daar al 90% van verloren. Ook de kwaliteit van de chromosomen daalt. Dat maakt zwanger worden moeilijker en doet ook de kans op miskramen significant stijgen.”
Leef je leven op tijd
Toch beginnen vrouwen tegenwoordig later aan kinderen dan vroeger. Julie Nekkebroeck, psychologe bij het Centrum voor Medische Genetica van het UZ Brussel, legt uit waarom. “Tussen hun dertigste en hun veertigste ervaren vrouwen veel sociale en professionele druk. Het is de leeftijd waarop alles kan, van carrière maken tot de wereld rond reizen.
Dat maakt dat de kinderwens vaak naar het achterplan wordt geschoven. Vrouwen wachten tot ze een goed salaris hebben, de ideale partner… of toch tenminste een partner die de kinderwens deelt. Daarom zijn ze er soms pas klaar voor als het te laat is.”
Social freezing
Een piste die dan soelaas kan bieden, is wat ze in de wetenschap ‘social freezing’ noemen. Dat is een medische procedure waarbij eicellen bij de vrouw vergaard worden, via vitrificatie ingevroren en op een later moment terug bij de vrouw ingeplant. “Op het moment van de innesteling zien we geen verschil tussen een embryo uit een gevitrificeerde eicel en een normale”, benadrukt professor Christophe Blockeel, Medisch Directeur van het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde van het UZ Brussel.
De procedure voorziet een dankbaar valnet, ook al is er nooit 100% zekerheid dat zwanger worden ook effectief lukt. Dokter Elisa Arrias, gynaecologe in Zaragoza, past de procedure toe bij haar patiënten, maar ook bij zichzelf. “Het is een procedure die wel nogal wat voeten in de aarde heeft: stimulatie van de eicelproductie, een operatie… Ik heb het gedaan toen ik 37 was. Het geeft me mentale rust om te weten dat het kan. Daarom fixeer ik nu minder krampachtig op die biologische klok.”
Veel vrouwen laten trouwens optekenen dat ze sindsdien ook anders daten. Ze zoeken niet meer obsessief naar een man die hun kinderwens deelt, maar eerder naar een partner, een soulmate.
Laat moederschap
Het debat over social freezing is nauw verweven met de discussie rond de voor- en nadelen van laat moederschap. Zwanger worden na je 40ste gaat immers gepaard met medische risico’s. Social freezing is een manier voor vrouwen om hun onafhankelijkheid op te eisen en terug op gelijke voet te staan met de mannen, maar dat betekent nog niet dat alles mogelijk is. In-vitrofertilisatie wordt in België maar tot de leeftijd van 43 jaar terugbetaald (met een maximum van zes pogingen) en tot 45 jaar toegestaan. Eiceltransplantatie zonder terugbetaling is toegestaan tot 47 jaar.
Gynaecologen zullen eerst altijd een diepgaand gesprek aangaan met hun patiënte. Wat gebeurt er met de eicellen die niet gebruikt worden? Die vraag moet aan het begin van het proces beantwoord worden. Eicellen kunnen gedoneerd worden aan de wetenschap, aan andere vrouwen of vernietigd. Iedere vrouw beslist dat voor zichzelf. Een geïnformeerde vrouw is er dus twee waard.
Meer info op www.fertilitychoices.com.
